Vào đêm trước Giáng sinh, khi xem lại những bức thư cũ của mẹ, tôi chợt nhớ đến một câu chuyện mà mẹ vẫn thường kể cho tôi nghe.
Tôi là con trai duy nhất của mẹ tôi. Mẹ tôi lấy chồng muộn và các bác sĩ cấm bà sinh nở. Mẹ không nghe lời bác sĩ, bà chấp nhận lo âu và rủi ro mãi đến 6 tháng mới đi khám thai lần đầu.
Tôi là một đứa trẻ được cả nhà mong đợi: ông bà, bố và thậm chí cả chị gái cùng cha khác mẹ đều hết sức yêu quý tôi, còn mẹ tôi chỉ đơn giản là nâng như nâng trứng hứng như hứng hoa đứa con trai duy nhất của mình!
Mẹ tôi bắt đầu đi làm từ rất sớm và trước khi đi làm mẹ phải đưa tôi đến trường mẫu giáo Dubki, ở gần Học viện Timiryazev. Để đi làm đúng giờ, mẹ tôi đi những chuyến xe buýt và xe điện đầu tiên, theo quy định, đều do cùng một tài xế lái. Tôi và mẹ xuống xe điện, mẹ dẫn tôi đến cổng trường mẫu giáo, giao tôi cho cô giáo, chạy đến bến xe và… đợi chuyến xe điện tiếp theo.
Sau nhiều lần đi làm muộn, người ta đã cảnh báo về việc nếu cứ tiếp tục như vậy thì sẽ bị cho nghỉ việc, và vì gia đình tôi sống rất tằn tiện cũng như nhà khác và vì không thể sống chỉ bằng tiền lương của bố tôi, nên mẹ tôi đành nghĩ ra một cách: thả tôi, đứa bé ba tuổi, xuống bến tàu điện và mẹ tôi hy vọng tôi có thể tự một đi mình từ đó đến cổng trường mẫu giáo.
Ngay từ lần đầu tiên tôi và mẹ đã làm được, mặc dù những giây phút đó là khoảng thời gian dài nhất và hãi hùng nhất trong đời mẹ tôi. Mẹ tôi vừa cuống quýt đi dọc theo các toa tàu không người vừa nhìn ngó xem tôi, người quấn chặt trong chiếc áo khoác lông, đầu đội mũ, cổ quàng khăn, chân mang ủng nỉ, đã vào cổng hay vẫn đang lẽo đẽo trên đường.
Một thời gian sau, mẹ tôi chợt nhận thấy lúc bắt đầu rời bến tàu điện đi rất chậm và chỉ tăng tốc khi tôi đã khuất sau cổng trường mẫu giáo. Chuyện này diễn ra suốt ba năm tôi đi học mẫu giáo. Mẹ tôi không thể và cũng không tìm cách lý giải hiện tượng kỳ lạ này. Điều quan trọng nhất là trong lòng mẹ cảm thấy yên tâm về tôi.
Mãi mấy năm sau, khi tôi bắt đầu đi học thì mọi chuyện mới được làm rõ. Hôm đó, mẹ và tôi đang trên đường đi đến chỗ mẹ làm thì đột nhiên cô lái tàu điện gọi tôi: “Chào cháu! Cháu chóng lớn thật đấy! Cháu có nhớ mẹ cháu và cô đã đưa cháu đến trường mẫu giáo không...?
Đã nhiều năm trôi qua, nhưng mỗi lần đi ngang qua bến tàu điện Dubki, tôi lại nhớ đến tình tiết này trong cuộc đời mình và trái tim tôi trở nên ấm áp hơn trước nghĩa cử cao đẹp của người phụ nữ mà hàng ngày đã vô tư làm một việc tử tế nhỏ bé là điều khiển cả chuyến tàu chạy chậm lại một chút chỉ cốt để một người hoàn toàn xa lạ với mình cảm thấy yên lòng!
Người dịch: Dương Nguyên Khải.