Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến sửa đổi, bổ sung Luật Giáo dục

Toàn cảnh phiên họp

Hồ sơ dự án Luật đủ điều kiện trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, cho ý kiến

Thừa ủy quyền Chính phủ trình bày tóm tắt tờ trình về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn cho biết:

Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục sửa đổi, bổ sung 44/115. Ngoài ra, 14 điều chỉ bỏ tên Bộ hoặc điều chỉnh phân cấp, phân quyền theo Nghị định số 190/2025/QH15; 10 điều bãi bỏ do đã chuyển sang Luật Nhà giáo; một số điều chỉnh lý kỹ thuật (câu chữ, kết cấu) trùng với các điều đã sửa nội dung hoặc thuộc nhóm trên.

Về cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính, dự thảo Luật không quy định chi tiết các thủ tục hành chính (về thành phần hồ sơ, trình tự, thủ tục, thẩm quyền giải quyết từng thủ tục hành chính) mà chỉ có các quy định khung, nhằm định hướng chính sách và xác lập cơ sở pháp lý để giao Chính phủ, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT quy định chi tiết theo thẩm quyền.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh phát biểu tại phiên họp.

Tuy nhiên, các quy định sửa đổi, bổ sung tại dự thảo Luật vẫn có tác động trực tiếp đến việc sửa đổi, bổ sung, thay thế nhiều thủ tục hành chính hiện hành đang được thực thi theo Luật Giáo dục năm 2019.

Cụ thể, có 69/126 thủ tục hành chính chịu tác động của Luật Giáo dục 2019 sẽ được cắt giảm, đơn giản hóa theo quy định tại dự thảo Luật.

Về phân cấp, phân quyền, dự thảo Luật thể hiện rõ tinh thần phân quyền, phân cấp trong quản lý giáo dục, tăng cường quyền chủ động, tự chủ cho Bộ GD&ĐT, địa phương và cơ sở giáo dục, phù hợp chủ trương của Đảng, Nhà nước về quản lý hiện đại, hiệu lực, hiệu quả.

Cụ thể: Phân quyền từ Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho Chính phủ (3 nhiệm vụ); phân cấp từ Chính phủ, Thủ tướng cho Bộ GD&ĐT, Bộ trưởng (6 nhiệm vụ); từ Bộ GD&ĐT, Bộ trưởng và bộ, ngành cho UBND tỉnh, Chủ tịch UBND tỉnh, Giám đốc Sở GD&ĐT (12 nhiệm vụ); từ UBND tỉnh cho Sở GD&ĐT, Giám đốc Sở GD&ĐT (2 nhiệm vụ); từ Giám đốc Sở GD&ĐT cho hiệu trưởng/cơ sở giáo dục (1 nhiệm vụ); và phân định thẩm quyền cấp huyện (17 nhiệm vụ).

Một số nội dung sửa đổi, bổ sung cơ bản cũng được Bộ trưởng báo cáo, liên quan đến: Hệ thống giáo dục quốc dân; các quy định về văn bằng, chứng chỉ; thể chế hóa các Nghị quyết của Đảng về phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em từ 3 đến 5 tuổi, thực hiện giáo dục bắt buộc 9 năm; tài liệu giáo dục địa phương; Hội đồng trường trong trường mầm non, phổ thông công lập,...

Dự thảo Luật cũng sửa đổi, bổ sung Chương IV (Nhà giáo) thành “nhân sự giáo dục” theo hướng: các quy định cụ thể về nhà giáo sẽ điều chỉnh ở Luật Nhà giáo, Luật Giáo dục sẽ quy định những vấn đề chung nhất về nhân sự giáo dục (4 nhóm nhân sự: nhà giáo, cán bộ quản lý cơ sở giáo dục, cán bộ quản lý giáo dục và nhân sự hỗ trợ trong cơ sở giáo dục)...

Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn báo cáo tại phiên họp.

Báo cáo thẩm tra sơ bộ dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục, ông Nguyễn Đắc Vinh, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội cho biết:

Thường trực Ủy ban cơ bản nhất trí với sự cần thiết sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật nêu trong Tờ trình của Chính phủ. Dự án Luật đã thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng, phù hợp với Hiến pháp, cơ bản bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ trong hệ thống pháp luật, tính tương thích với các điều ước quốc tế có liên quan. Hồ sơ dự án Luật đầy đủ theo quy định và đủ điều kiện trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, cho ý kiến.

Một số vấn đề Thường trực Ủy ban đề nghị Cơ quan chủ trì soạn thảo lưu ý cũng được ông Nguyễn Đắc Vinh nêu rõ. Theo đó, tiếp tục cập nhật, rà soát, thể chế hóa các chủ trương trong Nghị quyết của Bộ Chính trị; rà soát các quy định, đối chiếu với các luật liên quan để bảo đảm tính thống nhất của hệ thống pháp luật, các điều ước quốc tế có liên quan mà Việt Nam là thành viên.

Báo cáo tổng kết việc thi hành Luật hiện hành cần bổ sung tổng kết những hạn chế, bất cập trong thi hành Luật, làm cơ sở đề xuất sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật; bổ sung thuyết minh đầy đủ các chính sách được quy định trong dự thảo Luật; bổ sung dự thảo văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành Luật. Tiếp tục rà soát các quy định về phân cấp, phân quyền; tổ chức quản lý nhà nước về giáo dục ở cấp xã sau khi triển khai chính quyền địa phương hai cấp.

Về một số nội dung lớn của dự thảo Luật, Thường trực Ủy ban cơ bản tán thành; đồng thời cho ý kiến cụ thể về: hệ thống giáo dục quốc dân; văn bằng, chứng chỉ của hệ thống giáo dục quốc dân; bằng trung học nghề; sách giáo khoa giáo dục phổ thông; thi tốt nghiệp THPT; hội đồng trường; về nhà giáo; học phí, chi phí của dịch vụ giáo dục, đào tạo; thẩm quyền, thủ tục thành lập hoặc cho phép thành lập; cho phép hoạt động giáo dục, đình chỉ hoạt động giáo dục; sáp nhập, chia, tách, giải thể nhà trường…

Tăng cường phân cấp, phân quyền và bảo đảm công bằng tiếp cận giáo dục

Đánh giá cao nỗ lực của Cơ quan chủ trì soạn thảo, bày tỏ cơ bản tán thành với các nội dung lớn của dự thảo Luật, các ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội đồng thời cho ý kiến về một số nội dung cụ thể; trong đó, tập trung nhiều vào yêu cầu đối với tờ trình, sách giáo khoa, thi tốt nghiệp THPT, liên thông trong giáo dục…

Hoan nghênh sự phối hợp chặt chẽ của Bộ GD&ĐT, Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp tục rà soát lại, bám sát tinh thần các nghị quyết: Nghị quyết số 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; Nghị quyết 59-NQ/TW về hội nhập quốc tế trong tình hình mới; Nghị quyết số 66-NQ/TW về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới…; dự thảo Nghị quyết của Bộ Chính trị về đột phá phát triển GD-ĐT quốc dân hiện đại. Dự thảo Luật cũng cần bảo đảm đồng bộ với các luật có liên quan.

Chủ tịch Quốc hội phát biểu tại phiên họp.

Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, làm sao tập trung tăng cường phân cấp, phân quyền trong quản lý giáo dục. Các chính sách phải bảo đảm công bằng trong tiếp cận giáo dục, liên thông trong hệ thống giáo dục; phân luồng học sinh và tổ chức các cấp học phù hợp với thị trường lao động... Tăng cường xã hội hóa giáo dục, để có nhiều hơn nữa tư nhân trong nước, nước ngoài tham gia dưới sự quản lý của nhà nước, Bộ GD&ĐT.

Cùng với đó, hoàn thiện chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông; thực hiện bình dân học vụ số, ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI), chuyển đổi số trong giáo dục - đào tạo. Bổ sung quy định về giá trị pháp lý của bằng trung học nghề; bổ sung điều khoản nhằm bảo mật dữ liệu văn bằng theo Luật An ninh mạng; thêm lộ trình tích hợp AI, hướng đến xác thực văn bằng tự động, giảm chi phí hành chính. Có thể mở rộng giáo dục bắt buộc đến THCS từ năm 2030; quan tâm chính sách hỗ trợ trẻ em dân tộc thiểu số, như dạy tiếng Việt trước lớp 1…

Về sách giáo khoa, tài liệu giáo dục địa phương, theo Chủ tịch Quốc hội, đây là vấn đề nhận được sự quan tâm rất lớn của xã hội. Đề nghị cơ quan soạn thảo cần rà soát, nghiên cứu kỹ triển khai chính sách này để có những điều chỉnh bảo đảm khoa học, tiết kiệm, hiệu quả, phù hợp với tình hình thực tế.

Nhắc lại một số chính sách lớn, đột phá từ năm học 2025 – 2026, như: Luật Nhà giáo; miễn học phí cho trẻ mầm non, học sinh phổ thông; đầu tư xây dựng trường học cho các xã biên giới…, Chủ tịch Quốc hội yêu cầu cần tuyên truyền, vận động phụ huynh đưa con em đến trường, để không ai bị bỏ lại phía sau.