Chiều 05/11, tại Hà Nội, Viện Xã hội học và Tâm lý học thuộc Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam đã tổ chức Hội thảo khoa học quốc tế với chủ đề “Những vấn đề tâm lý của thanh thiếu niên trong bối cảnh hiện nay”. 

Hội thảo đã góp phần làm rõ thực trạng và những yếu tố ảnh hưởng đến tâm lý của thanh thiếu niên trong bối cảnh hiện nay. Trong đó, các nghiên cứu đã tập trung làm rõ những vấn đề lý luận về tâm lý của thanh thiếu niên, và đưa ra các biện pháp can thiệp nhằm hỗ trợ tâm lý cho thanh thiếu niên.

Hội thảo được tổ chức theo hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến, nhằm làm rõ thực trạng và các yếu tố tác động đến sức khỏe tâm thần của thanh thiếu niên, đồng thời đề xuất những giải pháp can thiệp, hỗ trợ phù hợp trong bối cảnh xã hội hiện nay.

Đây là diễn đàn khoa học để các chuyên gia và nhà nghiên cứu trong nước, quốc tế cùng trao đổi, chia sẻ và phân tích toàn diện về thực trạng, nguyên nhân, xu hướng và đặc điểm tâm lý của thanh thiếu niên, qua đó đề xuất các giải pháp thiết thực nhằm định hướng phát triển lành mạnh, bền vững cho thế hệ trẻ.

Tiến sĩ Đặng Xuân Thanh, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam phát biểu khai mạc Hội thảo. 

Phát biểu khai mạc Hội thảo Tiến sĩ Đặng Xuân Thanh, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam khẳng định thanh thiếu niên Việt Nam hôm nay đang sống trong một thế giới mở, nơi mà kinh tế số, mạng xã hội, văn hóa đại chúng tác động mạnh mẽ đến nhận thức, hành vi và lối sống. Họ là lực lượng năng động, sáng tạo, thích ứng nhanh với hội nhập và chuyển đổi số, nhưng đồng thời cũng là nhóm dễ bị tác động trước những biến động nhanh chóng của thời đại. Vì vậy, để theo kịp xu hướng hiện nay, cần chuyển từ nghiên cứu mang tính thống kê, sang nghiên cứu và ứng dụng (R&D).

Theo Tiến sĩ Đặng Xuân Thanh, hội thảo quốc tế này là hoạt động có ý nghĩa khoa học và thực tiễn sâu sắc, là cơ hội để các nhà nghiên cứu trao đổi, chia sẻ, phân tích một cách khoa học và toàn diện về thực trạng, nguyên nhân, xu hướng, đặc điểm tâm lý của thanh thiếu niên hiện nay, đồng thời tìm kiếm các giải pháp khả thi nhằm hỗ trợ và định hướng phát triển bền vững cho thế hệ trẻ trong thời kỳ mới.

PGS.TS Chu Văn Tuấn, Viện trưởng Viện Xã hội học và Tâm lý học phát biểu đề dẫn tại Hội thảo. 

Phát biểu đề dẫn Hội thảo, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Chu Văn Tuấn, Viện trưởng Viện Xã hội học và Tâm lý học, cho biết, Hội thảo nhằm làm rõ thực trạng và ảnh hưởng tâm lý đối với thanh thiếu niên trong bối cảnh hiện nay, đồng thời chia sẻ kết quả nghiên cứu và qua trọng nhất là định hướng nghiên cứu tâm lý thanh thiếu niên hiện nay và đề ra các biện pháp can thiệp tâm lý cho thanh thiếu niên.

Trên thế giới có 8% trẻ em và 15% thanh thiếu niên mắc chứng rối loạn tâm thần

Theo WHO, trên thế giới có 8% trẻ em và 15% thanh thiếu niên mắc chứng rối loạn tâm thần, nhưng phần lớn trong số đó không tìm kiếm sự giúp đỡ hoặc nhận được sự chăm sóc đúng cách. Trầm cảm, lo âu và rối loạn hành vi là một trong nhưng nguyên nhân hàng đầu gây ra bệnh tật và khuyết tật ở thanh thiếu niên.

Hậu quả của việc không quan tâm đến sức khoẻ tâm thần và phát triển tâm lý xã hội cho trẻ em và thanh thiếu niên sẽ kéo dài đến tuổi trưởng thành và ảnh hưởng xấu đến chất lượng cuộc sống, không chỉ cho bản thân, mà cho cả gia đình và xã hội. Nhiều hành vi gây ảnh hưởng đến sức khoẻ, tính mạng, vi phạm pháp luật như nghiện chất cấm, các hành vi bạo lực,tự tử... thường xuất hiện ở lứa tuổi này.

Thực tế hiện nay, nhận thức về sức khoẻ tâm thần ở thanh thiếu niên, nhất là nhu cầu chăm sóc, can thiệp của thanh thiếu niên vẫn chưa được đáp ứng, nhất là ở các quốc gia đang phát triển như Việt Nam, nên cần có các biện pháp chăm sóc sức khoẻ tâm thần cho thanh thiếu niên.

Các giải pháp trong lĩnh vực tâm lý thanh thiếu niên

Các tham luận tập trung làm rõ 5 nhóm chủ đề chính, bao gồm: Sức khỏe tâm thần; Các vấn đề tâm lý trong trường học; Các yếu tố ảnh hưởng đến tâm lý của thanh thiếu niên; Bối cảnh văn hóa và nhóm đặc thù; Can thiệp, hỗ trợ tâm lý cho thanh thiếu niên.

Các nhà khoa học đã nêu lên những vấn đề lý luận về sức khoẻ tâm thần, các rối loạn ở thanh thiếu niên và ảnh hưởng của gia đình đến sức khoẻ tâm thần của học sinh trung học phổ thông, lo âu học đường ở học sinh trung học cơ sở, ảnh hưởng của mạng xã hội với sức khoẻ tâm thần,...

Theo Thạc sĩ Nông Thị Hương Lý, Giảng viên Khoa Tâm lý - Giáo dục - Công tác xã hội Đà Nẵng, cho rằng: Lo âu học đường đang trở thành một vấn đề đáng lo ngại, ảnh hưởng rõ rệt đến sức khoẻ tâm thần, ảnh hưởng đến quá trình phát triển toàn diện của học sinh. Thông qua đánh giá thực trạng lo âu học đường đối với học sinh trung học cơ sở tại Việt Nam, tác giả đã đề xuất triển khai mô hình hỗ trợ đa tầng (hỗ trợ phổ quát,  hỗ trơ có mục tiêu và hỗ trợ chuyên sâu) và bồi dưỡng cho cán bộ tâm lý tại các trường để phòng ngừa, phát hiện sớm và hỗ trợ tâm lý cho học sinh.

Tại Hội thảo, các biện pháp can thiệp, hỗ trợ tâm lý cho thanh thiếu niên được đông đảo người dự quan tâm. Đáng chú ý, các tham luận của Thạc sĩ Dương Thị Xuân (Khoa Sức khỏe vị thành niên, Bệnh viện Nhi Trung ương); Thạc sĩ Ngô Thị Minh Tâm (Bệnh viện Tâm thần Hà Nội); Tiến sĩ Nguyễn Phúc Lộc và Thạc sĩ Cao Phương Thảo (Viện Xã hội học và Tâm lý học)... Các tác giả thông qua nghiên cứu, đã đi sâu nghiên cứu, phân tích, đánh giá và đề xuất các biện pháp can thiệp, hỗ trợ tâm lý cho thanh thiếu niên trong bối cảnh hiện nay.

Thạc sĩ Ngô Thị Minh Tâm, Bệnh viện Tâm thần Hà Nội báo cáo tham luận tại Hội thảo. 

Chia sẻ tại phiên thảo luận Thạc sĩ Ngô Thị Minh Tâm, Bệnh viện Tâm thần Hà Nội chia sẻ: Để giúp cho thanh thiếu niên vượt qua những vấn đề tâm lý khi họ gặp phải. Chúng ta cần phải sự hỗ trợ và can thiệp kịp thời và có sự tham gia của đa ngành, phương pháp tiếp cận đa phương thức. Đó là sự kết hợp giữa liệu pháp y, sinh học và can thiệp tâm lý, sự quan tâm của gia đình, nhà trường, xã hội sẽ tạo nên một hệ thống chăm sóc toàn diện và hiệu quả để hỗ trợ thanh thiếu niên giải quyết những vấn đề tâm lý trong bối cảnh hiện nay. Bên cạnh đó, cần có sự thăm khám, đánh giá định kỳ về sức khoẻ tâm thần thần tại học đường.

Để giải quyết những vấn đề tâm lý nói chung và vấn đề tâm lý của thanh thiếu niên, cần tạo đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số toàn diện trong chăm sóc sức khỏe. Thực hiện đồng bộ các giải pháp từ cơ chế, chính sách đến triển khai có hiệu quả các chương trình, chiến lược mục tiêu quốc gia./.

Minh Nam