Khác với những cơn cảm cúm thông thường, sốt do viêm màng não – đặc biệt là viêm màng não mô cầu – thường là kết quả của một phản ứng viêm dữ dội tại hệ thần kinh trung ương. Đặc điểm nhận dạng quan trọng nhất chính là không đáp ứng trước các loại thuốc hạ sốt. Nếu bạn hoặc người thân sốt rất cao (39°C - 40°C), dù đã uống Paracetamol hay Ibuprofen nhưng nhiệt độ không giảm, hoặc chỉ giảm thoáng qua rồi tăng vọt trở lại, hãy nâng cao cảnh giác. Ở trẻ em, sự nguy hiểm không chỉ nằm ở nhiệt độ, mà còn ở trạng thái tinh thần một đứa trẻ kích thích vật vã hoặc li bì khác thường chính là tiếng chuông báo động cho thấy hệ thần kinh đang bị tấn công, chứ không đơn thuần là phản ứng nhiệt.

 Sốt cao trên 39°C và "kháng" thuốc hạ sốt là dấu hiệu cảnh báo hệ thần kinh đang bị tấn công, khác biệt hoàn toàn với phản ứng nhiệt thông thường.

Sự nhầm lẫn tai hại thường bắt đầu từ giai đoạn 4 đến 12 giờ đầu, khi viêm màng não rất giỏi "ngụy trang" thành cúm mùa với các triệu chứng mệt mỏi, sốt cao. Tuy nhiên, nếu tinh ý, bạn sẽ nhận ra những ngã rẽ triệu chứng rõ rệt. Cúm thường đi kèm với hắt hơi, sổ mũi, ho khan và đau họng, trong khi viêm màng não hiếm khi có các dấu hiệu hô hấp này. Thay vào đó là những cơn đau đầu mang tính chất tàn khốc – cảm giác như "muốn nổ tung đầu", đi kèm với chứng sợ ánh sáng và cứng gáy khiến người bệnh không thể cúi đầu chạm ngực. Nếu bệnh nhân sốt cao dữ dội nhưng tuyệt nhiên không ho, không sổ mũi, đó là lúc bạn cần gạt bỏ ngay suy nghĩ về cúm mùa.

 Không giống cơn đau ê ẩm của cúm mùa, đau đầu do viêm màng não mang tính chất dữ dội như muốn nổ tung và thường đi kèm dấu hiệu cứng gáy đặc trưng.

Đừng đợi đến khi có đủ "tam chứng màng não" kinh điển là sốt, cứng cổ và hôn mê mới vội vã đến bệnh viện, vì lúc đó thường đã muộn. Ranh giới sinh tử thực sự nằm ở những dấu hiệu báo động tinh tế hơn mà nhiều người vô tình bỏ qua, điển hình là triệu chứng chân tay lạnh. Một nghịch lý đáng sợ là dù thân nhiệt trung tâm đang sốt hầm hập 40°C, nhưng bàn tay và bàn chân bệnh nhân lại lạnh ngắt do rối loạn tuần hoàn ngoại vi nghiêm trọng.

Nghịch lý thân nhiệt lửa, tay chân lạnh mặc dù cơ thể sốt 40°C nhưng bàn tay, bàn chân lại lạnh ngắt là dấu hiệu rối loạn tuần hoàn nghiêm trọng thường bị bỏ qua. 

Bên cạnh đó, nếu da bắt đầu tái nhợt, nổi vân tím hoặc xuất hiện ban da, hãy thực hiện ngay "nghiệm pháp cốc thủy tinh". Khác với nốt sốt xuất huyết hay vết muỗi đốt, ban của não mô cầu sẽ không nhạt màu khi ấn vào. Hãy dùng một chiếc cốc thủy tinh trong suốt ấn mạnh lên nốt ban; nếu bạn vẫn nhìn thấy nốt đỏ tím qua lớp kính, đó là dấu hiệu cấp cứu khẩn cấp báo hiệu nhiễm trùng huyết.

 Nghiệm pháp Cốc thủy tinh: Nếu ấn mạnh thành cốc lên da mà nốt ban không biến mất, đó là tín hiệu cấp cứu khẩn cấp của nhiễm khuẩn huyết não mô cầu.

Hãy nhớ rằng, trong cuộc chiến với viêm màng não, mỗi phút trôi qua đều được tính bằng tế bào não. Căn bệnh này có thể gây tử vong hoặc để lại di chứng nặng nề như điếc, đoạn chi nếu chậm trễ điều trị kháng sinh. Vì vậy, ngay khi phát hiện người thân sốt cao khó hạ kèm đau đầu dữ dội, cứng gáy hoặc có ban tím lạ, hãy đến ngay cơ sở y tế gần nhất. Và đừng quên, việc tiêm vắc-xin phòng não mô cầu và phế cầu chính là "tấm khiên" hữu hiệu nhất để chặn đứng sát thủ này ngay từ cửa ngõ, giữ trọn bình yên cho gia đình bạn.

 Chủ động tiêm vắc-xin phòng não mô cầu và phế cầu là tấm khiên vững chắc nhất để bảo vệ cả gia đình trước sát thủ vô hình.

GÓC TƯ VẤN SỨC KHỎE

Bạn đang lo lắng về các triệu chứng sốt bất thường ở trẻ nhỏ? Bạn băn khoăn về lịch tiêm chủng vắc-xin não mô cầu và phế cầu?

Đừng ngần ngại chia sẻ nỗi lo của bạn. Hãy gửi câu hỏi về cho Tòa soạn tại địa chỉ email: suckhoetreem2024@gmail.com  để đặt câu hỏi trực tiếp. Các chuyên gia y tế và bác sĩ chuyên khoa Truyền nhiễm sẽ giải đáp thắc mắc của bạn trong số báo tiếp theo.

Vì sức khỏe của bạn và người thân, hãy hành động ngay hôm nay!


N.H