Trao đổi tại Họp báo thường kỳ tháng 9 của Bộ Khoa học và Công nghệ, ông Hồ Đức Thắng cho hay, để đưa AI vào tiểu học một cách "đi nhanh mà chắc", chúng ta cần một kế hoạch hành động 5 bước, rõ ràng và thực tế, dựa trên chỉ đạo của Thủ tướng và kinh nghiệm quốc tế.
Thứ nhất, theo ông Thắng, việc đưa AI vào tiểu học không phải là để đào tạo "kỹ sư AI nhí" mà trang bị cho trẻ 3 năng lực cốt lõi của công dân toàn cầu là hiểu về AI, biết cách dùng AI an toàn, có trách nhiệm và giúp trẻ có tư duy sáng tạo khi tương tác với công nghệ.
“Để làm được điều này, chúng ta chỉ cần lồng ghép khoảng 5 -10 giờ học mỗi năm cho học sinh từ lớp 1, tích hợp vào các môn học sẵn có và hoạt động trải nghiệm, như Singapore đang áp dụng từ 2025”, ông Thắng nói.
Nội dung thứ hai, theo lãnh đạo Viện trưởng Viện Công nghệ số và Chuyển đổi số quốc gia là xây dựng hai "hàng rào an toàn" bắt buộc để bảo vệ trẻ em. Đây là điều kiện tiên quyết, bởi giáo dục là lĩnh vực đặc biệt nhạy cảm, đòi hỏi sự cẩn trọng tối đa.
Hàng rào đầu tiên là quy định về giám sát và độ tuổi. Học sinh không được tự do sử dụng các công cụ AI tạo sinh (GenAI). Mọi hoạt động phải diễn ra qua tài khoản của nhà trường và dưới sự hướng dẫn trực tiếp của giáo viên.
 |
| Ông Hồ Đức Thắng, Viện trưởng Viện Công nghệ số và Chuyển đổi số quốc gia, Bộ Khoa học và Công nghệ. |
Hàng rào an toàn chỉ cho phép sử dụng các công cụ AI nằm trong một "danh mục trắng" do cơ quan có thẩm quyền thẩm định. Đây là những phần mềm đã được kiểm duyệt kỹ càng về nội dung, bảo vệ dữ liệu học sinh, và phù hợp với lứa tuổi.
Ông Thắng cũng cho rằng AI nên tập trung vào người thầy – chìa khóa của mọi thành công. Nhiệm vụ cấp bách nhất là bồi dưỡng đội ngũ nhà giáo. "Chúng ta cần ngay một chương trình đào tạo chuẩn hóa và xây dựng một đội ngũ nòng cốt khoảng 1.000 "giáo viên hạt nhân" về AI để dẫn dắt và lan tỏa kinh nghiệm trên toàn quốc, tương tự mô hình của Estonia từ 2025", ông Thắng nói.
Một nội dung quan trọng khác, theo lãnh đạo Viện trưởng Viện Công nghệ số và Chuyển đổi số quốc gia là việc học hỏi kinh nghiệm quốc tế một cách thông minh. Chúng ta không sao chép máy móc, mà chắt lọc những bài học đắt giá. Chẳng hạn, từ Singapore sẽ học cách làm theo mô-đun ngắn, thực tế, tập trung vào an toàn và trách nhiệm.
Từ Estonia, học cách ưu tiên đào tạo giáo viên phải đi trước một bước. Từ Hàn Quốc, chúng ta rút kinh nghiệm không vội vàng thay thế sách giáo khoa bằng ứng dụng, mà nên bắt đầu từ học liệu bổ trợ và các môn tự chọn, tránh tình trạng "chậm lại" như Hàn Quốc năm 2025 do lo ngại bất bình đẳng.
“Quan trọng nhất, từ Mỹ, chúng ta học được rằng thành công không chỉ đến từ chương trình học, mà từ chương trình E-Rate với ngân sách khoảng 4,9 tỷ USD/năm để đảm bảo mọi trường học, dù ở nông thôn hay thành thị, đều có internet tốt”, ông Thắng nói.
Cuối cùng, theo vị chuyên gia này, thay vì triển khai đại trà, chúng ta sẽ đi từng bước vững chắc, bắt đầu bằng một lộ trình thí điểm rõ ràng trong 18-24 tháng, chuẩn bị kỹ lưỡng về học liệu và đào tạo giáo viên, sau đó thí điểm ở một số địa phương, rồi mới nhân rộng ra toàn quốc dựa trên kết quả thực tế.
“Tóm lại đưa AI vào tiểu học là đúng thời điểm, nhưng phải "đúng cách" trên tinh thần lấy giáo viên làm trung tâm, công cụ phải an toàn, và đi từng bước vững chắc", ông Thắng nói.