PGS.TS Nguyễn Thanh Đề: Như tôi đã chia sẻ, vấn đề dinh dưỡng học đường đã được Đảng và Chính phủ, các bộ ngành rất quan tâm; nhưng hiện mới đang ở các Chương trình, Đề án hay Chiến lược quốc gia và theo giai đoạn, không được lâu dài, bền vững. Bên cạnh đó, chúng ta cũng chưa có các văn bản quy phạm pháp luật để quy định cụ thể việc tổ chức, quản lý và giám sát bữa ăn học đường, công tác chăm sóc dinh dưỡng học đường còn nhiều hạn chế.

Vấn đề dinh dưỡng và bữa ăn học đường ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe, chất lượng học tập của học sinh. Bộ GD-ĐT là đơn vị thụ hưởng, chúng tôi rất mong muốn có một hành lang pháp lý chặt chẽ về vấn đề này để có thể quản lý trên diện rộng, với 24 triệu trẻ em, học sinh trên toàn quốc. Hiện nay, ngoài việc bám sát các chỉ đạo của Đảng, Chính phủ, Nhà nước từ các văn bản quy phạm pháp luật đã có, với vai trò của mình, Bộ GD-ĐT cùng với Bộ Y tế cũng đang xây dựng để sớm ban hành tiêu chuẩn về dinh dưỡng đối với bữa ăn học đường.

Ngành giáo dục đang triển khai chương trình Giáo dục phổ thông 2018, thời gian học của trẻ trên lớp sẽ tăng lên gấp đôi. Do đó, các vấn đề dinh dưỡng và bữa ăn học đường sẽ ngày càng mang tính chất quan trọng.

Bộ GD-ĐT đang tập trung mọi nguồn lực để thực hiện Chiến lược Dinh dưỡng quốc gia, trong đó có vấn đề tập huấn nâng cao năng lực cho đội ngũ cấp dưỡng tại các nhà trường. Đặc biệt, chúng tôi quy định rõ trách nhiệm của từng hiệu trưởng, người chủ cơ sở quản lý học sinh, chính quyền địa phương; phân cấp, phân quyền rõ ràng. Ngành giáo dục cùng các bộ, ban ngành cũng sẽ tập trung giám sát việc triển khai vấn đề này.

Hiện nay, Bộ Y tế đang là cơ quan chủ trì tham mưu, xây dựng Luật Phòng bệnh. Chúng tôi đề xuất Luật Phòng bệnh sẽ đưa các các chương, mục, khoản quy định rõ về dinh dưỡng học đường.

Đặc biệt, tiến tới xa hơn nữa, cần xây dựng Luật dinh dưỡng học đường. Tại nhiều nước khác trên thế giới, dinh dưỡng học đường đã được đưa vào Luật riêng và triển khai rất hiệu quả. Như vậy mới có cơ sở để các cơ quan quản lý nhà nước, các địa phương và các cơ sở giáo dục chuẩn bị điều kiện và tuân thủ các quy định về dinh dưỡng học đường.

Cần sự hỗ trợ, đồng cảm của chính quyền địa phương

- Qua những mô hình điểm về dinh dưỡng học đường đã triển khai, theo ông, làm cách nào để từ những mô hình điểm này có thể nhân rộng ra nhiều hơn những ngôi trường trên khắp Việt Nam?

PGS.TS Nguyễn Thanh Đề: Theo Quyết định số 3000/QĐ-BGDĐT, Bộ GD-ĐT đã phê duyệt Mô hình bữa ăn học đường bảo đảm dinh dưỡng hợp lý và tăng cường hoạt động thể lực cho trẻ em, học sinh, sinh viên Việt Nam để các địa phương có thể ứng dụng phù hợp tùy theo điều kiện của từng địa phương.

Mô hình đã được thử nghiệm và được Hội đồng thẩm định đánh giá thành công về các điều kiện cần và đủ để có thể triển khai bữa ăn học đường một cách khoa học, hợp lý, phù hợp với đặc điểm kinh tế xã hội từng địa phương: từ việc nghiên cứu, khảo sát đánh giá về tình trạng dinh dưỡng, điều kiện cơ sở vật chất, cách thức tổ chức bữa ăn bán trú, mức thu, khẩu phần thực đơn, kiến thức thực hành dinh dưỡng của nhân viên, thầy cô giáo và học sinh,... Từ đó, đề xuất các giải pháp về bữa ăn học đường và giáo dục dinh dưỡng phù hợp cho từng địa phương, vùng miền.

Muốn nhân rộng mô hình, cần có sự hỗ trợ, đồng cảm, đặc biệt là sự chấp hành về chính sách pháp luật của chính quyền địa phương trong vấn đề đồng hành cùng ngành giáo dục. Hiện nay, chúng ta đã thấy những tín hiệu rất tích cực là sự đồng cảm, chia sẻ, nhìn nhận, nhận thức của các cấp lãnh đạo đối với chương trình dinh dưỡng học đường quốc gia. Bước đầu đã có sự chuẩn bị biên chế và nền tảng nhân lực quan trọng nhất là đội ngũ cấp dưỡng trong nhà trường ở cấp mầm non và tiểu học đã được nâng lên về số lượng.

- Theo ông, để các doanh nghiệp thực phẩm hay là nói rộng là những nguồn lực xã hội có thể tham gia và phát huy hiệu quả vai trò của mình trong việc cải thiện dinh dưỡng học đường, chúng ta cần những giải pháp nào?

PGS.TS Nguyễn Thanh Đề: Nguồn lực xã hội là vấn đề không chỉ thuộc trách nhiệm của Nhà nước, hay chỉ cần sự quyết tâm của một số bộ, ngành mà cần sự đồng hành của toàn xã hội. Trong bối cảnh nguồn lực kinh phí có hạn như hiện nay, chúng ta thực hiện chủ trương của Đảng và Chính phủ về đẩy mạnh xã hội hóa, huy động sự tham gia của các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân và các nguồn lực hợp pháp để thực hiện các giải pháp, nhiệm vụ, chương trình, dự án và chiến lược quốc gia.

Bộ GD-ĐT đã làm việc, kết nối hợp tác với nhiều các đơn vị để thực hiện hỗ trợ cho các địa phương, các trường học về cơ sở vật chất cũng như trang thiết bị, góp phần triển khai thành công các mục tiêu về đẩy mạnh các hoạt động giáo dục, chăm sóc và bảo vệ và quản lý sức khỏe học sinh.

Sau 2 năm theo dõi mô hình điểm triển khai bữa ăn học đường ở các cơ sở giáo dục, chúng tôi đánh giá việc kêu gọi xã hội hóa và sự tham gia của doanh nghiệp đối với công tác dinh dưỡng học đường rất quan trọng, là một cấu phần trong "3 chân kiềng" để chúng ta đi đến đích của chiến lược dinh dưỡng quốc gia.

Rõ ràng, chất lượng của bữa ăn ảnh hưởng rất lớn tới sự phát triển tầm vóc, thể lực, trí lực của trẻ, cũng như kết quả học tập. Do vậy hiện nay, chúng tôi rất quan tâm tới sự tham gia của cộng đồng doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp, tập đoàn lớn về thực phẩm vào việc cải thiện dinh dưỡng học đường.

Ở góc độ của mình, chúng tôi đang tập trung vào một số việc. Thứ nhất, đào tạo, bồi dưỡng người phụ trách chuyên môn chính trong bếp ăn của các trường để họ nắm được những kiến thức, quy định theo chuyên ngành. Từ đó, có cơ sở, có “bộ lọc” để công nhận hiệu quả của các doanh nghiệp khi đưa thực phẩm vào. Thứ hai, chúng tôi quan tâm tới việc nâng cao năng lực cho đội ngũ cấp dưỡng tại các nhà trường. Đội ngũ này phải được tập huấn và được chuẩn hóa. Đây cũng là một “bộ lọc” để kêu gọi các doanh nghiệp tham gia. Thứ ba là sự gắn kết giữa nhà trường với phụ huynh, gia đình. Từ sự công nhận, gắn kết đó cũng sẽ tạo điều kiện để kêu gọi doanh nghiệp.

Ở góc độ của nhà giáo, chúng tôi đang triển khai bước như vậy và chúng tôi rất trân trọng những đóng góp cũng như sự tâm huyết của các doanh nghiệp trong nước.

- Trân trọng cảm ơn PGS.TS Nguyễn Thanh Đề đã chia sẻ!