Sáng 27/5, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của BLHS. Một nội dung được các đại biểu quan tâm, nêu ý kiến là đề xuất bỏ hình phạt tử hình và thay thế bằng hình phạt tù chung thân không xét giảm án tại tám tội danh có khung hình phạt tử hình của BLHS hiện hành.
8 tội gồm: tội hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân (Điều 109); tội phá hoại cơ sở vật chất - kỹ thuật của nước CHXHCN Việt Nam (Điều 114); tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh (Điều 194); tội phá hoại hòa bình, gây chiến tranh xâm lược (Điều 421); tội gián điệp (Điều 110); tội vận chuyển trái phép chất ma túy (Điều 250); tội tham ô tài sản (Điều 353) và tội nhận hối lộ (Điều 354).
 |
| Đại biểu Phạm Khánh Phong Lan (TP.HCM). Ảnh: QH |
Cần duy trì chốt chặn cao nhất là án tử hình
Đại biểu Phạm Khánh Phong Lan (TP.HCM) bày tỏ băn khoăn với việc không áp dụng hình phạt tử hình đối với bốn loại tội danh là tham ô tài sản, nhận hối lộ, vận chuyển ma tuý trái phép và sản xuất kinh doanh thuốc giả.
Bà nhìn nhận những loại tội phạm này đang gây hậu quả hết sức nghiêm trọng ở Việt Nam và cả trên thế giới. “Tình hình ngày càng khó khăn, thử thách ngày càng lớn và lực lượng chấp pháp, cơ quan hành pháp đã phải hết sức vất vả để có thể kìm hãm loại tội phạm này”, bà Lan nói và đặt vấn đề “tại sao chúng ta lại giảm án?”.
Bà nhấn mạnh bỏ án tử hình là không logic dù theo giải trình, một trong những lý do không duy trì hình phạt tử hình là câu chuyện nhân văn, hòa nhập với thế giới.
Đại biểu TP.HCM cho rằng nếu chúng ta nhân văn với tội phạm thì thân nhân của những nạn nhân, những người đã chết vì những tội lỗi này sẽ cảm thấy thế nào?
Bà Phong Lan khẳng định những người khi thực hiện hành vi phạm tội này đều hiểu hậu quả sẽ ra sao, gây những tác hại gì nhưng vì lợi ích họ vẫn bất chấp làm.
“Tôi đồng ý trong luật đã có những gia tăng về các khung hình phạt đối với từng mức độ vi phạm nhưng vẫn cần giữ chốt chặn cuối cùng cao nhất đối với những trường hợp vi phạm cực kỳ nghiêm trọng đó là án tử hình” – bà Phạm Khánh Phong Lan nói và nhấn mạnh điều này là để nhân dân hiểu Quốc hội xây dựng luật là vì nhân dân, là vì xã hội, là vì chúng ta phải có một môi trường an toàn cho người dân.
Bà Phong Lan cũng đề nghị áp khung hình phạt cao nhất là tử hình với những trường hợp sản xuất và kinh doanh thực phẩm giả, đặc biệt là sữa và thực phẩm chức năng. Bởi những sản phẩm này ảnh hưởng rất lớn đến những người yếu thế trong xã hội và ảnh hưởng rất lớn đến sức khoẻ, cũng như niềm tin của người dân.
“Đương nhiên trong thiết kế luật, chúng ta tính toán sao cho phù hợp, tránh tình trạng đến một lúc nào đó, chúng ta cứ xuê xoa với các loại tội phạm như thế này. Phát hiện được đã khó, phát hiện được rồi lại loay hoay tìm cách xử lý để đúng với tội trạng của họ, cuối cùng lại bảo là không có án tử hình” – bà Lan nói thêm và nhìn nhận quy định phù hợp sẽ góp phần lập lại trật tự, cho thấy quyết tâm của cơ quan chức năng là không khoan nhượng, luôn quyết liệt để chống lại loại tội ác này.
 |
| Đại biểu Nguyễn Thị Thu Nguyệt (Đắk Lắk). Ảnh: QH |
Đồng tình nhưng cần nghiên cứu, cân nhắc toàn diện
Cùng vấn đề, đại biểu Nguyễn Thị Thu Nguyệt (Đắk Lắk) cũng cho rằng việc quy định phạt tù 20 năm, tù chung thân hoặc tù chung thân không xét giảm án với tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh và thuốc phòng bệnh khi làm chết hai người trở lên là chưa tương xứng với tính chất, hành vi phạm tội, chưa thể hiện sự răn đe của pháp luật.
Theo bà Nguyệt, thực tế thời gian qua cho thấy có rất nhiều vụ việc liên quan đến thuốc giả được cơ quan chức năng phát hiện. “Việc này đã để lại cho xã hội những hậu quả rất nặng nề, ảnh hưởng đến vật chất, tài sản, xâm phạm đến tính mạng, sức khỏe của con người” – bà Nguyệt nói và nhấn mạnh không thể khoan nhượng với loại tội phạm này.
Chính vì vậy, đại biểu Nguyệt cho rằng cần có quy định pháp luật mang tính răn đe, kiên quyết, không khoan nhượng với những kẻ sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh và thuốc phòng bệnh.
“Nếu chúng ta khoan nhượng với loại tội phạm này thì vô hình chung sẽ tiếp tay cho giết người hàng loạt, ảnh hưởng tới tương lai của con em” – bà Nguyệt nhấn mạnh, đồng thời đề nghị chỉnh lý theo hướng “chỉ cần làm chết người” là có thể áp dụng hình phạt này.
Bà Nguyệt bày tỏ đồng tình với việc bỏ hình phạt tử hình và thay bằng hình phạt tù chung thân không xét giảm án với 8 tội danh như dự thảo luật sửa đổi. Theo bà, điều này là hết sức cần thiết, phù hợp với xu thế chung của thế giới cũng như chỉ đạo của Trung ương, Bộ Chính trị… Tuy vậy, nữ đại biểu đề nghị cơ quan chủ trì nghiên cứu, cân nhắc một cách toàn diện kỹ lưỡng trên cả mặt lý luận và thực tiễn khi đề xuất bỏ các hình phạt tử hình với tám tội danh, trong đó có vận chuyển trái phép chất ma túy.
Bà nhìn nhận vận chuyển trái phép chất ma túy là một trong những mắt xích khá quan trọng trong đường dây sản xuất, buôn bán vận chuyển trái phép chất ma túy và đó cũng chính là những mắt xích làm tăng tội phạm về ma túy.
“Thời gian qua, công tác đấu tranh, phòng chống các loại tội phạm ma túy của các lực lượng chức năng rất khó khăn, phức tạp. Loại tội phạm này cũng ngày càng có xu hướng gia tăng, hành vi ngày càng liều lĩnh, manh động, nguy hiểm” – bà nói và dẫn chứng chỉ riêng trong năm 2024, cả nước đã phát hiện 29.928 vụ với 51.398 đối tượng (tăng 9,38% số vụ, 19,32% số đối tượng so với năm 2023). Chưa kể nhiều cán bộ, chiến sĩ đã hy sinh khi làm nhiệm vụ để lại nỗi đau cho gia đình và cho người thân.
Đại biểu Nguyệt bày tỏ lo lắng liệu quy định hình phạt như đề xuất đã đủ sức răn đe, có tạo ra những kẽ hở pháp luật cho những tội phạm này gia tăng...? Từ đó, bà đề xuất cân nhắc kỹ hơn về nội dung này.