Không để người bị hại đơn độc
Với đặc thù là đô thị đông dân, kinh tế - xã hội phát triển nhanh, TP. Hồ Chí Minh vừa đạt được nhiều thành tựu, vừa đối mặt với không ít vấn đề xã hội, trong đó có bạo lực gia đình, bạo lực tình dục và bất bình đẳng giới. Trước thực trạng này, năm 2023, mô hình “một cửa” đầu tiên mang tên Bồ Công Anh được triển khai tại Bệnh viện Hùng Vương. Mô hình này do TP. Hồ Chí Minh xây dựng với sự hỗ trợ kỹ thuật và tài chính từ UN Women, Tổ chức PE&D cùng các đối tác phát triển.
Mô hình “một cửa” giúp người bị bạo lực, xâm hại chỉ cần tiếp cận một địa điểm duy nhất để nhận được nhiều loại hình hỗ trợ cùng lúc: chăm sóc y tế, tư vấn tâm lý, hỗ trợ pháp lý, nơi lưu trú an toàn, chăm sóc sức khỏe sinh sản và kết nối với các dịch vụ xã hội. Thay vì phải tự xoay xở qua nhiều cơ quan, nhiều tầng nấc thủ tục, người bị hại giờ đây được tiếp cận một quy trình khép kín, nhanh chóng và bảo mật.
 |
| Phòng “một cửa” tại Bệnh viện Nhi Đồng TP. Hồ Chí Minh. Ảnh: BVCC |
Chỉ sau hai năm vận hành, mô hình Bồ Công Anh đã hỗ trợ can thiệp cho 224 trường hợp phụ nữ và trẻ em là nạn nhân của bạo lực, xâm hại; trong đó, có tới 86,6% là các em gái dưới 16 tuổi mang thai và sinh con. Ngoài ra, hơn 1.000 trường hợp khác cũng đã được khám, điều trị và tư vấn trong thời gian này, phản ánh thực trạng đáng báo động về tình hình bạo lực giới tại Thành phố.
Từ những số liệu và trải nghiệm thực tiễn, mô hình Bồ Công Anh không chỉ đóng vai trò là nơi trợ giúp, mà còn trở thành nguồn dữ liệu thực chứng quý báu cho quá trình hoạch định chính sách, đồng thời chứng minh hiệu quả của cách tiếp cận đa ngành - khi các đơn vị y tế, công an, tư pháp, công tác xã hội, hội đoàn và chính quyền địa phương cùng phối hợp vì một mục tiêu chung.
Thêm 3 mô hình hỗ trợ "khép kín"
Từ thành công của mô hình Bồ Công Anh, UBND TP. Hồ Chí Minh đã quyết định nhân rộng bằng việc ra mắt thêm 3 mô hình “một cửa” mới, từ nguồn ngân sách của thành phố, tại 3 bệnh viện tuyến đầu: Bệnh viện Nhi đồng I, Nhi đồng Thành phố và Chấn thương Chỉnh hình TP. Hồ Chí Minh.
Mô hình này được xây dựng trên nguyên tắc “đầu vào - đầu ra” với quy trình khép kín. Khi người bệnh đến khám hoặc điều trị tại 3 bệnh viện nói trên (đầu vào mô hình), đội ngũ y bác sĩ sẽ tiến hành khám sàng lọc. Nếu phát hiện dấu hiệu bạo lực hoặc xâm hại, bệnh nhân sẽ được chuyển đến Phòng “một cửa” ngay trong bệnh viện để được hỗ trợ chuyên sâu. Tại Phòng “một cửa”, nhân viên công tác xã hội sẽ kết nối với Trung tâm Công tác xã hội - Giáo dục dạy nghề Thiếu niên thành phố (đầu ra của mô hình) để phối hợp với các cơ quan chức năng để điều phối hỗ trợ toàn diện, từ tư vấn tâm lý, pháp lý, chăm sóc y tế, cho đến lấy lời khai, hỗ trợ gia đình ổn định tinh thần và lên phương án theo dõi, quản lý ca tại cộng đồng.
Trường hợp người bị bạo lực hoặc xâm hại cần nơi tạm lánh khẩn cấp, họ sẽ được đưa về Trung tâm Công tác xã hội - Giáo dục dạy nghề Thiếu niên thành phố. Tại đây, họ sẽ được chăm sóc, nuôi dưỡng, can thiệp trị liệu, hỗ trợ nếu mang thai ngoài ý muốn và kết nối với các dịch vụ cần thiết khác theo đúng quy định hiện hành của Nhà nước. Sau khi tình trạng ổn định, Trung tâm sẽ phối hợp với chính quyền địa phương để hỗ trợ người bị hại hồi gia, tái hòa nhập cộng đồng và ổn định cuộc sống lâu dài.
Theo lãnh đạo UBND TP. Hồ Chí Minh, mô hình một cửa không chỉ can thiệp, xử lý các vụ việc đã xảy ra mà còn giúp mọi người nhận diện đúng, đủ các hành vi bạo lực để biết cách phòng ngừa, tìm đến sự trợ giúp phù hợp. Với sự phối hợp chặt chẽ giữa ngành y tế, công tác xã hội và các lực lượng chức năng, thành phố kỳ vọng phụ nữ và trẻ em sẽ có một môi trường sống an toàn và hạnh phúc hơn”.
Việc mở rộng mô hình “một cửa” cho thấy quyết tâm của TP. Hồ Chí Minh trong việc xây dựng một đô thị nhân văn. Đây không chỉ là giải pháp xử lý hậu quả, mà còn là chiến lược phòng ngừa, nhằm giúp mọi người, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em, biết cách tự bảo vệ, lên tiếng và tìm kiếm sự trợ giúp khi cần thiết. Khi các mô hình “một cửa” hoạt động hiệu quả, Thành phố sẽ không chỉ có thêm công cụ trợ giúp, mà còn có thêm niềm tin, niềm hy vọng rằng bạo lực không phải là số phận, và mỗi người đều xứng đáng được sống trong an toàn và yêu thương.