1. Béo phì – thách thức sức khỏe toàn cầu ngày càng gia tăng
Béo phì đang ảnh hưởng đến người dân ở mọi quốc gia và là nguyên nhân liên quan tới 3,7 triệu ca tử vong trên toàn thế giới chỉ riêng năm 2024. Nếu không có biện pháp ứng phó mạnh mẽ, số người mắc béo phì có thể tăng gấp đôi vào năm 2030.
WHO đánh giá béo phì là một bệnh lý mạn tính phức tạp, làm tăng nguy cơ bệnh tim mạch, tiểu đường type 2, một số ung thư và làm giảm hiệu quả điều trị của nhiều bệnh truyền nhiễm. Bên cạnh gánh nặng sức khỏe, chi phí kinh tế toàn cầu do béo phì được dự báo đạt 3 nghìn tỷ USD mỗi năm vào năm 2030.
Trong bối cảnh nhiều quốc gia yêu cầu hỗ trợ kỹ thuật, WHO đã phát triển hướng dẫn toàn cầu nhằm định hình cách tiếp cận thống nhất, khoa học trong điều trị béo phì — đặc biệt là vai trò của thuốc chủ vận GLP-1.
2. Hướng dẫn mới: Thuốc GLP-1 được khuyến nghị sử dụng cho điều trị béo phì lâu dài
Đây là lần đầu tiên WHO ban hành hướng dẫn chính thức về sử dụng liệu pháp GLP-1 trong điều trị béo phì. Trước đó, tháng 9/2025, các thuốc này đã được bổ sung vào Danh mục Thuốc thiết yếu để kiểm soát đái tháo đường type 2 ở nhóm nguy cơ cao.
Trong hướng dẫn, WHO đưa ra hai khuyến nghị có điều kiện quan trọng:
1. GLP-1 có thể sử dụng cho người lớn mắc béo phì, trừ phụ nữ mang thai
Các thuốc như liraglutide, semaglutide và tirzepatide được chứng minh mang lại hiệu quả giảm cân, cải thiện chuyển hóa và giảm nguy cơ biến chứng. Tuy nhiên, khuyến nghị vẫn có điều kiện do:
- Dữ liệu an toàn và hiệu quả lâu dài còn hạn chế
- Chi phí thuốc hiện vẫn cao
- Hệ thống y tế nhiều nước chưa sẵn sàng triển khai rộng rãi
- Lo ngại về công bằng trong tiếp cận dịch vụ
WHO lần đầu ban hành hướng dẫn toàn cầu về sử dụng thuốc chủ vận GLP-1 trong điều trị béo phì như một bệnh mạn tính.
2. Người dùng GLP-1 nên được kết hợp can thiệp hành vi chuyên sâu
WHO
nhấn mạnh các biện pháp can thiệp có cấu trúc về dinh dưỡng, thay đổi
hành vi và tăng cường hoạt động thể chất có thể mang lại kết quả điều
trị tốt hơn. Điều này dựa trên bằng chứng tuy có độ tin cậy thấp nhưng
mang ý nghĩa thực hành quan trọng.
Tiến sĩ Tedros Adhanom
Ghebreyesus, Tổng Giám đốc WHO, khẳng định: "Chỉ dùng thuốc sẽ không thể
giải quyết cuộc khủng hoảng béo phì toàn cầu. Liệu pháp GLP-1 là một
phần của chiến lược chăm sóc toàn diện, giúp hàng triệu người vượt qua
bệnh lý mạn tính này".