Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm có hơn 4 triệu trẻ em trên thế giới tử vong vì viêm hô hấp cấp, chủ yếu là viêm phổi. Đáng chú ý, trẻ dưới 5 tuổi có thể mắc viêm đường hô hấp cấp từ 4 – 6 lần mỗi năm.
Hệ hô hấp kéo dài từ cửa mũi trước đến các phế nang trong phổi, có nhiệm vụ:
Lấy không khí từ bên ngoài, làm ẩm, làm ấm và lọc không khí trước khi đưa vào phổi. Đường hô hấp dưới còn đảm nhận chức năng trao đổi khí.
Do là cơ quan trực tiếp tiếp xúc với môi trường, đường hô hấp dễ bị tác động bởi bụi bẩn, khí lạnh, hơi độc, vi khuẩn, virus, nấm mốc… Chính vì vậy, tỷ lệ bệnh lý đường hô hấp trên thường cao hơn các bệnh khác.
Bệnh viêm đường hô hấp trên ở trẻ
Các cơ quan thuộc đường hô hấp trên bao gồm mũi, xoang, hầu họng và thanh quản. Do đây là các cơ quan tiếp xúc trực tiếp với không khí nên dễ bị tác động từ các nhân tố trong môi trường như vi khuẩn, bụi, virus, khí lạnh, nấm mốc …
Bệnh viêm đường hô hấp trên ở trẻ thường có các triệu chứng liên quan đến mũi và họng như cảm lạnh thông thường và cảm cúm.
Bệnh viêm đường hô hấp dưới ở trẻ
Các cơ quan thuộc đường hô hấp dưới như phế quản, tiểu phế quản, khí quản và phổi. Do vị trí nằm ở tuyến cuối của hệ thống hô hấp nên so với các cơ quan đường hô hấp trên, các cơ quan này ít bị nhiễm trùng hơn.
Bệnh viêm đường hô hấp dưới thường có các triệu chứng liên quan đến khí quản, phổi và đường thở như viêm thanh khí phế quản, viêm tiểu phế quản và viêm phổi ở trẻ.
 |
| Hãy đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay khi có dấu hiệu nặng như: sốt cao liên tục, ho nhiều... |
Nguyên nhân gây viêm đường hô hấp ở trẻ
Ở trẻ dưới 5 tuổi, nguyên nhân chủ yếu là do nhiễm virus, đa phần là virus lành tính. Một số loại virus thường gặp gồm:
Virus hợp bào hô hấp (RSV), virus cúm, á cúm, sởi. Adenovirus (virus hạch), Rhinovirus, Enterovirus, Coronavirus. Một số trường hợp do nấm hoặc vi khuẩn.
Ngoài ra, bệnh còn có thể do dị ứng với thời tiết, bụi, hóa chất, khói thuốc lá (hút chủ động hoặc thụ động). Vệ sinh môi trường không đảm bảo.
Triệu chứng viêm đường hô hấp
Viêm đường hô hấp không phải là bệnh đơn lẻ mà bao gồm nhiều bệnh lý: viêm mũi, viêm họng, viêm xoang, viêm thanh quản…
Đặc điểm chung là:
- Thời gian ủ bệnh ngắn, triệu chứng khởi phát nhanh.
- Các biểu hiện thường gặp: sốt cao, hắt hơi, sổ mũi, chảy nước mũi, đau rát họng, ho, khàn tiếng, nhức mỏi.
Một số biểu hiện khác:
Trẻ thường sốt cao, khoảng 39°C, kèm hắt hơi, chảy mũi, thở hôi, mệt mỏi, đau bụng, nôn ói, tiêu chảy. Ho từng cơn, có thể ho khan hoặc ho có đờm. Trường hợp nặng: khó thở, thở nhanh, co rút lồng ngực, thở rít, sốt cao kèm co giật. Trẻ bỏ bú, tím tái cũng là dấu hiệu nguy hiểm, cần cấp cứu ngay.
Phòng ngừa viêm đường hô hấp ở trẻ
Vì bệnh chủ yếu do virus gây ra, hiện nay chỉ có thể điều trị triệu chứng (hạ sốt, giảm đau, chống viêm tại chỗ, nâng cao sức đề kháng). Khi có biến chứng hoặc bội nhiễm, bác sĩ sẽ chỉ định điều trị phù hợp.
Các biện pháp phòng ngừa gồm:
- Tiêm chủng đầy đủ theo khuyến cáo của ngành y tế.
- Nuôi con bằng sữa mẹ, đặc biệt trong 6 tháng đầu đời.
- Hạn chế cho trẻ đến nơi đông người trong mùa dịch, tránh ra ngoài khi thời tiết thay đổi đột ngột. Giữ vệ sinh cá nhân: rửa tay bằng xà phòng, đeo khẩu trang khi cần thiết.
- Đảm bảo môi trường sống thông thoáng, sạch sẽ, tránh khói thuốc lá.
- Chăm sóc cơ thể trẻ: cho uống nước ấm vào buổi sáng, giữ ấm cổ khi ngủ, không để quạt thổi trực tiếp.
- Bổ sung đầy đủ dinh dưỡng để tăng sức đề kháng.
Hãy đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay khi có dấu hiệu nặng như: sốt cao liên tục, ho nhiều, nôn ói kéo dài, tiêu chảy nặng, hoặc có biểu hiện biến chứng liên quan đến tai, phổi, tiêu hóa, mắt.