Chiều ngày 01/12/2025, tại Hà Nội, Cục Báo chí (Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch), phối hợp Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tại Việt Nam, đại diện cơ quan của Bộ Y tế, các cơ quan liên quan, đã tổ chức "Hội thảo Cung cấp thông tin về Tăng cường thực thi Nghị quyết của Quốc hội về Quy định cấm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng".
 |
| Quang cảnh Hội thảo. |
Nghị quyết 173 là quyết sách quan trọng, bảo vệ sức khoẻ cộng đồng, đặc biệt là thế hệ trẻ
Phát biểu tại hội thảo, ông Đặng Khắc Lợi - Phó Cục trưởng Cục Báo chí cho biết, thuốc lá đã và đang là một trong nguyên nhân chính gây ra các bệnh không lây nhiễm, cướp đi hàng triệu sinh mạng mỗi năm trên toàn cầu. Điều đáng lo ngại hơn, bên cạnh thuốc lá truyền thống, thì gần đây các sản phẩm thuốc lá điện tử, nung nóng đang trở thành mối lo ngại về sự ảnh hưởng sức khỏe cho giới trẻ, cho trẻ em và những người xung quanh.
 |
| Ông Đặng Khắc Lợi - Phó Cục trưởng Cục Báo chí, phát biểu. (Ảnh: H.Toàn) |
Thuốc lá một trong những nguyên nhân chính gây ra các bệnh không lây nhiễm, cướp đi hàng triệu sinh mạng mỗi năm trên toàn cầu. Các hợp chất độc hại trong thuốc lá như nicotine, hắc ín và hàng trăm chất gây ung thư đã được chứng minh là tác nhân trực tiếp dẫn đến ung thư, bệnh tim mạch, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính và nhiều hệ lụy sức khỏe khác.
Tại Việt Nam, tình trạng sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng cũng đang gia tăng mạnh. Theo báo cáo của Bộ Y tế, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng đang gia tăng đáng báo động. Theo báo cáo của Bộ Y tế, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử trong học sinh ở nhóm tuổi 13- 17 tăng từ 2,6% năm 2019 lên 8,2% năm 2023. Ở nhóm 13-15 tuổi, tỷ lệ sử dụng đã tăng hơn gấp đôi từ 3.5% năm 2022 lên 8% năm 2023.
Trước thực trạng đó, ngày 30/11/2024 tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết số 173/2024/QH15, trong đó có quy định: “ Quốc hội thống nhất cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển, sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, các loại khí, chất gây nghiện, gây tác hại cho sức khỏe con người từ năm 2025, bảo đảm sức khỏe cộng đồng, trật tự, an toàn xã hội… Đây là quyết sách mạnh mẽ, kịp thời và hết sức cần thiết nhằm bảo vệ sức khỏe cộng đồng, đặc biệt là thế hệ trẻ.
Tuy nhiên, theo Ths. Đặng Khắc Lợi để Nghị quyết của Quốc hội đi vào cuộc sống và được thực thi hiệu quả, vai trò của báo chí, truyền thông có ý nghĩa vô cùng quan trọng. Báo chí chính là lực lượng tiên phong trong việc cung cấp thông tin chính xác, khoa học về tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng; Phản ánh tình hình vi phạm, các chiêu trò quảng cáo, kinh doanh trái phép; Tuyên truyền quy định pháp luật đến người dân.
 |
| Các đại biểu, quý khách mời tại Hội thảo. (Ảnh: Đại Lộc) |
Tăng cường tuyên truyền, để Nghị quyết được sớm thực thi hiệu quả
Ông Đặng Khắc Lợi, bày tỏ rằng: “Chúng ta đang đứng trước một thách thức lớn khi thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng được “ngụy trang” dưới nhiều hình thức công nghệ mới, bắt mắt, mùi vị hấp dẫn, lan truyền qua mạng xã hội với tốc độ rất với nhiều thông tin sai lệch như “ít hại hơn”, “sản phẩm công nghệ”, “xu hướng dành cho giới trẻ”.
"Trong bối cảnh đó, báo chí cần tiếp tục phát huy vai trò xung kích, góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng và xây dựng môi trường sống lành mạnh, an toàn cho thanh thiếu niên... Đẩy mạnh, tăng cường tuyên truyền, để Nghị quyết được sớm thực thi hiệu quả, vào cuộc sống, bảo vệ sức khoẻ cộng đồng, thế hệ trẻ của đất nước...", - ông Đặng Khắc Lợi nhấn mạnh.
Phát biểu tại hội thảo, TS. Angela Pratt - Trưởng đại diện của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tại Việt Nam, chia sẻ: Kể từ khi Quốc hội bỏ phiếu thông qua lệnh cấm thuốc lá điện tử và nung nóng cách đây một năm, Việt Nam đã được cộng đồng quốc tế ghi nhận về vai trò tiên phong trong việc cấm các sản phẩm thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng. Đây là quyết định có ý nghĩa rất lớn đối với sức khỏe cộng đồng, đặc biệt là trong việc bảo vệ sức khỏe và tương lai của thế hệ trẻ.
Bà Angela Pratt nhấn mạnh, việc Việt Nam cấm thuốc lá điện tử và các sản phẩm thuốc lá nung nóng theo Nghị quyết 173/2024/QH15 là một cột mốc quan trọng về sức khỏe cộng đồng toàn cầu. Đặc biệt, bà Angela Pratt đã viện dẫn thông tin: "Tại BV Bạch Mai, giảm 70% các trường hợp cấp cứu liên quan đến các sản phẩm này kể từ khi có lệnh cấm".
 |
|
Bà Angela Pratt - Trưởng đại diện của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tại Việt Nam, chia sẻ: việc Việt Nam cấm thuốc lá điện tử và các sản phẩm thuốc lá nung nóng theo Nghị quyết 173/2024/QH15 là một cột mốc quan trọng về sức khỏe cộng đồng toàn cầu. Bà Angela Pratt nhấn mạnh: "Tại Bệnh viện Bạch Mai, giảm 70% các trường hợp cấp cứu liên quan đến các sản phẩm này kể từ khi có lệnh cấm". (Ảnh: Đại Lộc)
|
Theo đó, WHO dẫn nguồn từ Trung tâm Chống độc - Bệnh viện Bạch Mai, cho biết rằng: số ca cấp cứu liên quan sử dụng các sản phẩm này, đặc biệt ở giới trẻ, đã giảm gần 70% trong 10 tháng sau khi lệnh cấm được ban hành, so với cùng kỳ giai đoạn trước đó.
Đại diện tổ chức WHO tại Việt Nam khẳng định, nhờ lệnh cấm mạnh mẽ được Quốc hội ban hành, hoạt động quảng cáo cho các sản phẩm này bởi những người nổi tiếng, những người có sức ảnh hưởng dường như đã chấm dứt.
Để đảm bảo lệnh cấm của Quốc hội tiếp tục được thực thi hiệu quả, theo WHO khuyến nghị, cần đưa kinh doanh các sản phẩm thuốc lá mới bao gồm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng vào danh mục ngành nghề cấm đầu tư kinh doanh trong luật Đầu tư (sửa đổi); không chấp nhận bất kỳ ngoại lệ nào bao gồm việc cho phép sản xuất các sản phẩm thuốc lá mới để xuất khẩu.
Đại diện WHO cũng cho rằng, việc cho phép sản xuất thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng để xuất khẩu làm suy yếu cơ sở lý luận về bảo vệ sức khỏe và xã hội của lệnh cấm, đồng thời gây ra sự thiếu nhất quán trong hệ thống pháp luật, tạo cơ hội cho việc buôn lậu và rò rỉ nguồn hàng ra thị trường nội địa, cùng với đó đặt ra gánh nặng lớn trong việc kiểm soát và thực thi pháp luật.
 |
| Bà Angela Pratt - Trưởng đại diện của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tại Việt Nam, phát biểu tại hội thảo. |
Ngăn chặn nguồn cung, nhập lậu, kinh doanh buôn bán thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng
Trình bày tại Hội thảo, ông Vũ Trung Hiếu – Đại diện Vụ Pháp chế (Bộ Y tế) cho biết: Nghị quyết số 173/2024/QH15 của Quốc hội về hoạt động chất vấn tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV quy định cấm toàn diện sản phẩm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, được thông qua ngày 30/11/2024 và có hiệu lực từ ngày 1/1/2025. Tuy nhiên, cần thể chế hóa các quy định tại Nghị quyết này trong Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá. Đồng thời, hiện nay chưa có định nghĩa thế nào là "thuốc lá điện tử", "thuốc lá nung nóng" để làm cơ sở cho cơ quan chức năng xử lý vi phạm.
 |
| Ông Vũ Trung Hiếu – Đại diện Vụ Pháp chế (Bộ Y tế), chia sẻ tại Hội thảo. (Ảnh:Đại Lộc) |
Bên cạnh đó, hệ thống pháp luật đã có quy định xử phạt hình sự hoặc hành chính đối với các hành vi vi phạm liên quan đến sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, vận chuyển thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng.
Về kiến nghị, đề xuất, đại diện Vụ Pháp chế cho rằng ngoài các luật, nghị quyết hiện hành, dự án Luật Đầu tư (sửa đổi) mà Quốc hội đang cho ý kiến cần đưa quy định cấm đầu tư, kinh doanh thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng vào Điều 6 dự thảo Luật Đầu tư (sửa đổi).
Đối với Luật Quản lý thị trường: đề nghị bổ sung các sản phẩm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng vào danh mục cấm, bao gồm cấm xuất nhập khẩu; đồng thời rà soát, sửa đổi Nghị định số 144/2024/NĐ-CP ngày 01/11/2024 của Chính phủ (sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 26/2023/NĐ-CP ngày 31/5/2023 về Biểu thuế xuất khẩu, Biểu thuế nhập khẩu ưu đãi, danh mục hàng hóa và mức thuế tuyệt đối, thuế hỗn hợp, thuế nhập khẩu ngoài hạn ngạch thuế quan) theo hướng bãi bỏ quy định mã HS cho thiết bị điện tử dùng cho thuốc lá điện tử và các thiết bị điện hóa hơi cá nhân tương tự.
Trình bày tại hội thảo, TS. Nguyễn Trung Nguyên – Giám đốc Trung tâm Chống độc (Bệnh viện Bạch Mai) đã chia sẻ, dẫn các số liệu thông tin, về những phân tích tổng hợp từ 6.619 nghiên cứu ở người 13–19 tuổi giai đoạn 2005–2019 tại châu Âu và Bắc Mỹ cho thấy: Hút thuốc lá điện tử làm tăng sự bắt đầu hút thuốc lá thông thường ở thiếu niên; hút thuốc lá điện tử ở tuổi 14 làm tăng nguy cơ hút thuốc lá thông thường ở tuổi 17; nghiên cứu trên 52.579 trẻ lớp 6–12 cũng cho thấy hút thuốc lá điện tử dẫn đến tăng sự khởi đầu hút thuốc lá thông thường và kéo dài tình trạng này.
 |
|
TS. Nguyễn Trung Nguyên – Giám đốc Trung tâm Chống độc (Bệnh viện Bạch Mai), đề xuất: "Cần ngay lập tức cấm lưu hành thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và các loại thuốc lá mới khác ở Việt Nam.". (Ảnh: Đại Lộc)
|
Theo TS. Nguyễn Trung Nguyên cho biết, các hóa chất trong hơi thuốc lá điện tử có số lượng lớn, gây phát sinh nhiều loại bệnh/ngộ độc mới nổi, thậm chí y học chưa biết và không thể dự đoán.
Từ những phân tích trên, Giám đốc Trung tâm Chống độc – BV Bạch Mai đề xuất và nhấn mạnh: "Cần ngay lập tức cấm lưu hành thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và các loại thuốc lá mới khác ở Việt Nam. Không làm ngay bây giờ thì sau này rất khó thực hiện, vì nó ảnh hưởng đến sức khoẻ, đến thế hệ trẻ, nó có thể giống như giặc ngoại xâm..".
Còn theo BS. Nguyễn Tuấn Lâm – Đại diện Tổ chức Y tế Thế giới tại Việt Nam chia sẻ, đưa ra khuyến nghị: về thực thi các quy định cấm, bao gồm: đưa nội dung cấm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng vào Luật Đầu tư (sửa đổi), không có ngoại lệ; sớm ban hành nghị định quy định định nghĩa sản phẩm và mức phạt hành vi sử dụng, chứa chấp.
 |
| BS. Nguyễn Tuấn Lâm – Đại diện Tổ chức Y tế Thế giới tại Việt Nam chia sẻ. |
Cùng với đó, ông Nguyễn Tuấn Lâm cũng cho rằng: là cần tập trung ngăn chặn nguồn cung, nhập lậu, buôn bán và quảng cáo thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng; cần có chiến dịch ra quân mạnh mẽ và duy trì thường xuyên, tương tự quy định bắt buộc đội mũ bảo hiểm và cấm uống rượu khi lái xe.
Nghị quyết số 173/2024/QH15 của Quốc hội về cấm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng là quyết sách kịp thời, cần thiết bảo vệ sức khỏe cộng đồng, đặc biệt là thế hệ trẻ. Để Nghị quyết thực sự phát huy hiệu quả, đối với việc cấm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, thì cần tạo sự đồng thuận xã hội, củng cố vững chắc niềm tin, ý thức chấp hành và sự ủng hộ đối với quy định của Nhà nước.
 |
| Các đại biểu, quý khách mời chụp ảnh lưu niệm. (Ảnh: H.Toàn) |
Trước đó, ngày 3/6/2025, tại Hà Nội, Cục Báo chí (Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch) cũng đã tổ chức Hội thảo cung cấp thông tin về Phòng, chống tác hại của thuốc lá, với chủ đề “Thuế thuốc lá và Phát triển bền vững". Nhằm cung cấp thông tin về tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe, kinh tế và phát triển bền vững, cũng như thảo luận về vai trò quan trọng của chính sách thuế trong kiểm soát thuốc lá.