1. Kỹ năng "Hét lớn - Bỏ chạy" (Phản xạ tức thì)
Đây là kỹ năng phá vỡ ý đồ của kẻ xấu.
Tại sao: Kẻ xấu sợ nhất là bị lộ và gây chú ý. Một tiếng hét lớn, quyết liệt sẽ làm chúng hoảng sợ và cho con cơ hội vàng để chạy thoát.
Dạy con thế nào:
- Hét đúng cách: Dạy con hét thật to những từ gây chú ý mạnh như "Cháy nhà!", "Cứu với!", "Bắt cóc!". (Lưu ý: "Cháy nhà" thường hiệu quả vì khiến mọi người xung quanh lập tức nhìn ra).
- Hành động dứt khoát: Hét xong là phải bỏ chạy ngay lập tức về hướng có người, có ánh sáng (cửa hàng, nhà dân, đồn cảnh sát), không cần quay đầu lại.
- Thực hành: Hãy cùng con chơi "trò chơi" hét lớn. Điều này giúp con vượt qua tâm lý e ngại và biến tiếng hét thành phản xạ tự nhiên khi bị khống chế.
2. Quy tắc "Đồ bơi" (Thiết lập ranh giới cơ thể)
Đây là bài học vỡ lòng, cực kỳ quan trọng về ranh giới cơ thể.
Tại sao: Trẻ cần hiểu rõ vùng nào trên cơ thể là "bất khả xâm phạm". Quy tắc này đơn giản, trực quan, giúp trẻ mọi lứa tuổi đều có thể ghi nhớ.
Dạy con thế nào:
- Giải thích: "Những vùng riêng tư của con là những nơi mà đồ bơi che phủ (miệng, ngực, mông, và vùng kín giữa hai chân)."
- Đặt luật "Không": Không ai (kể cả người quen, họ hàng) được phép nhìn hay chạm vào vùng đó, ngoại trừ cha mẹ khi tắm/vệ sinh cho con (khi còn nhỏ) hoặc bác sĩ (khi có mặt cha mẹ).
- Cho con quyền từ chối: Nhấn mạnh rằng con có toàn quyền nói "Không!", "Dừng lại!" và bỏ đi nếu ai đó vi phạm ranh giới này, sau đó phải kể ngay cho cha mẹ.
 |
| Quy tắc "Đồ bơi" giúp trẻ xác định rõ những vùng cơ thể "bất khả xâm phạm". |
3. Quy tắc "5 ngón tay" (Phân loại vòng tròn tin cậy)
Kỹ năng này giúp con xử lý các mối quan hệ xã hội, đặc biệt là với "người quen".
Tại sao: Thống kê cho thấy nhiều nguy cơ đến từ người quen. Quy tắc này giúp con xác định rõ ai là người con có thể tin tưởng và mức độ tin tưởng đến đâu.
Dạy con thế nào: (Dùng bàn tay của con để dạy)
- Ngón cái (Gần nhất): Là cha mẹ, ông bà ruột. Đây là những người con có thể ôm, hôn và tin tưởng tuyệt đối.
- Ngón trỏ: Là thầy cô, bạn bè thân. Con có thể nắm tay, chơi đùa nhưng phải giữ khoảng cách nhất định.
- Ngón giữa: Người quen ít gặp (hàng xóm, bạn của cha mẹ). Con chỉ nên chào hỏi, vẫy tay.
- Ngón áp út: Người lạ con mới gặp lần đầu. Con không tiếp xúc, không nói chuyện.
- Ngón út (Xa nhất): Người lạ có hành vi đáng sợ, khiến con bất an. Con phải lập tức bỏ đi và tìm sự trợ giúp.
 |
| Quy tắc 5 ngón tay giúp con phân loại mức độ tin cậy của các mối quan hệ xung quanh. |
4. Kỹ năng "Quan sát và Cảm nhận" (Tin vào trực giác)
Đây là kỹ năng nâng cao giúp con tránh xa nguy hiểm trước khi nó xảy ra.
Tại sao: Trẻ em có trực giác rất nhạy. Chúng ta cần dạy con tin vào "cảm giác bất an" của mình.
Dạy con thế nào:
- Nhận diện nơi nguy hiểm: Dạy con quan sát và tránh xa những nơi vắng vẻ, tối tăm như ngõ hẻm, cầu thang bộ một mình, bãi đất trống...
- Không xao nhãng: Dặn con khi đi bộ một mình không được cắm mặt vào điện thoại hay đeo tai nghe quá to, phải luôn quan sát xung quanh.
- Tin vào "cảm giác lạ": Dạy con rằng: "Nếu con cảm thấy một ai đó hoặc một nơi nào đó làm con sợ hãi, lo lắng (dù không rõ lý do), hãy tin vào cảm giác đó và rời đi ngay."
5. "Mật khẩu an toàn" (Xây dựng kênh liên lạc)
Đây là chiếc chìa khóa đảm bảo con chỉ đi theo người mà bạn thực sự tin tưởng.
Tại sao: Kẻ xấu thường dùng chiêu "cha/mẹ con nhờ chú đến đón". Mật khẩu sẽ vô hiệu hóa chiêu thức này.
Dạy con thế nào:
- Đặt mật khẩu: Cùng con chọn một từ/cụm từ bí mật (ví dụ: "Siêu nhân Gấu đỏ", "Kem dâu"). Từ này chỉ cha mẹ và con biết.
- Cách sử dụng: Dặn con, nếu có bất kỳ ai (kể cả người quen) nói là được cha mẹ nhờ đến đón, con phải hỏi "Mật khẩu là gì?". Nếu họ không nói đúng, con không được đi theo và phải tìm sự trợ giúp từ thầy cô.
- Hứa với con: Điều quan trọng nhất là tạo ra một kênh liên lạc cởi mở. Hãy hứa với con: "Dù có chuyện gì xảy ra, con hãy nói ngay với bố mẹ. Bố mẹ sẽ luôn tin con, bảo vệ con và không bao giờ phán xét con."
 |
| "Mật khẩu an toàn" và sự tin tưởng tuyệt đối là cầu nối bảo vệ con khỏi nguy hiểm. |
Dạy con kỹ năng tự vệ là một quá trình cần sự kiên nhẫn, cởi mở và thực hành thường xuyên. Thay vì gieo rắc sợ hãi, chúng ta hãy trao cho con sự tự tin và công cụ để đối mặt với thế giới một cách an toàn và dũng cảm./