 |
| Tỷ lệ % dân số nữ năm 2020 đã giảm so với năm 2016. Số liệu: Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam |
Xây dựng các tiêu chí về bình đẳng giới trong báo chí truyền thông
Việc xây dựng các tiêu chí về bình đẳng giới trong truyền thông là vô cùng quan trọng để đảm bảo rằng thông tin được truyền tải một cách công bằng, tôn trọng và không có sự phân biệt đối xử giữa nam và nữ. Dưới đây là một số tiêu chí cụ thể có thể được áp dụng:
Đại diện và hình ảnh: Đảm bảo sự cân bằng về số lượng và vai trò của nam và nữ trong các thông tin, hình ảnh; tránh tình trạng chỉ tập trung vào một giới tính.Hình ảnh đa dạng: Tránh sử dụng những hình ảnh stereotype, khuôn mẫu về giới. Phản ánh sự đa dạng về vai trò, nghề nghiệp, sở thích của cả nam và nữ. Không sử dụng hình ảnh phụ nữ gợi cảm để thu hút sự chú ý.
Ngôn ngữ và từ ngữ: Tránh ngôn ngữ phân biệt giới, tránh những từ ngữ, cụm từ mang tính phân biệt đối xử, miệt thị giới tính.Sử dụng ngôn ngữ trung lập, không phân biệt giới tính khi có thể. Thay vì sử dụng những từ ngữ chỉ dành cho một giới tính, hãy sử dụng những từ ngữ chung chung như "mọi người", "cá nhân".Tránh sử dụng những tính từ, động từ mang tính chất định kiến: Hãy sử dụng những từ ngữ miêu tả trung lập, không mang tính đánh giá.Tôn trọng sự đa dạng: Nhận thức rằng mỗi người là một cá thể độc lập, không nên đánh giá một người chỉ dựa trên giới tính của họ.Lựa chọn thông tin cẩn thận: Khi tiếp nhận thông tin, hãy luôn tỉnh táo và phê phán, không dễ dàng chấp nhận những thông tin mang tính định kiến.
Ví dụ về cách sử dụng ngôn ngữ không phân biệt giới: Thay vì: "Các bác sĩ nam giỏi hơn các bác sĩ nữ" Nên dùng: "Các bác sĩ có trình độ chuyên môn cao". Thay vì: "Cô ấy là một người mẹ tuyệt vời" Nên dùng: "Cô ấy là một người mẹ tận tâm"
Nội dung: Không chỉ tập trung vào những vấn đề truyền thống của phụ nữ mà còn đề cập đến các vấn đề của nam giới. Nhận thức và tôn trọng sự khác biệt về giới, không áp đặt những chuẩn mực chung cho tất cả mọi người. Truyền tải thông điệp về bình đẳng giới, khuyến khích sự tham gia của cả nam và nữ trong mọi lĩnh vực.
Góc nhìn: Cố gắng đưa ra nhiều góc nhìn khác nhau về một vấn đề, tránh chỉ tập trung vào một góc nhìn duy nhất. Tránh đưa ra những nhận xét, đánh giá mang tính định kiến về giới.
Tác động: Đánh giá xem thông tin truyền tải có tác động tích cực hay tiêu cực đến nhận thức về giới của công chúng. Sẵn sàng điều chỉnh nội dung nếu nhận thấy có những tác động tiêu cực.
Các tiêu chí cụ thể khác: Không truyền bá hoặc cổ vũ cho bất kỳ hình thức bạo lực nào đối với phụ nữ. Tôn trọng quyền tự quyết, khuyến khích phụ nữ đưa ra quyết định về cuộc sống của mình. Giới thiệu những hình mẫu thành công của cả nam và nữ trong nhiều lĩnh vực khác nhau. Việc xây dựng và áp dụng các tiêu chí này đòi hỏi sự nỗ lực của các cơ quan báo chí truyền thông, các phóng viên, biên tập viên và người làm truyền thông.
Thí dụ trong tin tức: cần đảm bảo có sự cân bằng giữa tin tức về các vấn đề của nam và nữ, tránh chỉ tập trung vào các vấn đề của phụ nữ. Trong quảng cáo, tránh sử dụng những hình ảnh phụ nữ sexy, thay vào đó tập trung vào năng lực và thành công của họ. Trong phim ảnh, truyền hình, tạo ra những nhân vật nữ đa chiều, có chiều sâu, không chỉ đơn thuần là những vai phụ hoặc đối tượng bị động.
Bằng cách áp dụng các tiêu chí trên, truyền thông có thể đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng một xã hội bình đẳng giới, nơi mọi người được đối xử công bằng và tôn trọng.
 |
| Bình đẳng giới là chia sẻ việc nhà của phụ nữ và nam giới. Ảnh: TL |
Đào tạo nâng cao về bình đẳng giới
Việc đào tạo về bình đẳng giới cho những người làm truyền thông là một bước quan trọng để đảm bảo rằng thông tin được truyền tải một cách công bằng, tôn trọng và không có sự phân biệt đối xử giữa nam và nữ.
Thứ nhất, chương trình đào tạo:
Gồm 4 chương trình đào tạo cơ bản: Chương trình 1: Kiến thức cơ bản về giới: nhằm giới thiệu các khái niệm cơ bản về giới, giới tính, định kiến giới, bình đẳng giới, và các vấn đề xã hội liên quan. Chương trình 2: Phân tích giới trong truyền thông: nhằm đào tạo cách phân tích nội dung truyền thông dưới góc độ giới, nhận diện các định kiến giới và ngôn ngữ phân biệt giới. Chương trình 3: Kỹ năng viết báo và truyền thông có góc độ giới: nhằm trang bị cho người học các kỹ năng viết bài, sản xuất chương trình truyền thông có lồng ghép góc độ giới, đảm bảo tính khách quan, đa chiều. Chương trình 4: Luật pháp và chính sách về bình đẳng giới: nhằm giới thiệu các quy định pháp luật liên quan đến bình đẳng giới, giúp người học hiểu rõ hơn về quyền và nghĩa vụ của mình. Từ đó, học viên có thể chia sẻ các nghiên cứu điển hình về truyền thông bình đẳng giới, những câu chuyện thành công và bài học rút ra.
Thứ hai, phương pháp đào tạo:
Các lớp học lý thuyết sẽ kết hợp các bài giảng, thảo luận nhóm, trình bày báo cáo để truyền đạt kiến thức. Lớp thực hành được tổ chức các buổi thực hành viết bài, sản xuất video, phân tích các sản phẩm truyền thông hiện có. Có thể tổ chức các buổi khảo sát, phỏng vấn để người học trực tiếp tiếp xúc với các vấn đề thực tế liên quan đến giới. Bên cạnh đó, việc học tập từ đồng nghiệp cũng rất quan trong thông qua tổ chức các buổi chia sẻ kinh nghiệm của những người làm truyền thông đã có kinh nghiệm trong việc đưa ra các sản phẩm có góc độ giới.
Thứ ba, nội dung đào tạo:
Có thể xây dựng ra 5 nội dung đào tạo như sau: Chuyên đề 1: Nhận diện định kiến giới trong truyền thông: gồm những cách thức nhận diện các định kiến giới trong các tin bài, hình ảnh, quảng cáo. Chuyên đề 2: Sử dụng ngôn ngữ không phân biệt giới: gồm cách chọn lựa từ ngữ, câu từ phù hợp, tránh sử dụng những từ ngữ mang tính phân biệt đối xử. Chuyên đề 3: Xây dựng hình ảnh đa dạng về giới: gồm các cách xây dựng hình ảnh về phụ nữ và nam giới một cách đa dạng, không bị đóng khung trong các khuôn mẫu truyền thống. Chuyên đề 4: Phản ánh các vấn đề xã hội liên quan đến giới: gồm các cách tiếp cận và đưa tin về các vấn đề như bạo lực gia đình, phân biệt đối xử, quấy rối tình dục. Chuyên đề 5: Khuyến khích sự tham gia của phụ nữ trong truyền thông: gồm các cách tạo điều kiện để phụ nữ tham gia vào quá trình sản xuất thông tin.
Thứ tư, đối tượng đào tạo:
Theo đó, nếu là phóng viên, biên tập viên cần được đào tạo các kỹ năng chuyên môn để sản xuất các sản phẩm truyền thông có chất lượng. Những cộng tác viên của cơ quan báo chí nên được trang bị kiến thức để có thể viết các bài báo, phóng sự có góc độ giới.Người làm truyền thông tại các tổ chức cũng cần được đào tạo để nâng cao chất lượng thông tin truyền thông của nội bộ tổ chức.
Thứ năm, hình thức đào tạo:
Các khóa học ngắn hạn tập trung vào một chủ đề cụ thể.Chương trình đào tạo dài hạn bao gồm nhiều module, diễn ra trong thời gian dài.Học trực tuyến để đáp ứng nhu cầu học tập của những người làm truyền thông ở xa.Tổ chức hội thảo, tọa đàm để tạo cơ hội cho người làm truyền thông giao lưu, chia sẻ kinh nghiệm, phối hợp với các tổ chức đoàn thể uy tín như Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, Hội Nhà báo Việt Nam, Hội Luật gia Việt Nam.
Nên có sự đánh giá hiệu quả trước và sau khóa học: So sánh kiến thức, thái độ và hành vi của người học trước và sau khi tham gia khóa học; đánh giá chất lượng các sản phẩm truyền thông được sản xuất sau khi kết thúc khóa học; theo dõi sự thay đổi trong cách làm việc và sản phẩm của người học trong thời gian dài.
Vĩ thanh
Đào tạo về bình đẳng giới cho phóng viên, nhà báo và người làm truyền thông là một quá trình lâu dài và đòi hỏi sự đầu tư nghiêm túc. Tuy nhiên, đây là một hoạt động cần thiết để xây dựng một xã hội bình đẳng, nơi mọi người được đối xử công bằng và tôn trọng. Hơn lúc nào hết, phóng viên, nhà báo và người làm truyền thông cần có ý thức về trách nhiệm xã hội, nâng cao kiến thức về bình đẳng giới để tạo ra những sản phẩm truyền thông chất lượng. Truyền thông cần đại diện cho sự đa dạng của giới, không chỉ giới hạn ở hình ảnh phụ nữ truyền thống. Ngôn ngữ sử dụng trong truyền thông cần tránh những từ ngữ phân biệt giới, định kiến giới. Truyền thông cần tập trung vào những câu chuyện tích cực, những hình mẫu phụ nữ thành công, để truyền cảm hứng cho mọi người.