Đây là nhóm bệnh lý phổ biến nhất, đặc biệt khi thời tiết thay đổi. Thống kê tại Bệnh viện Nhi đồng 1 cho thấy số ca nhập viện do bệnh lý hô hấp thường tăng cao từ tháng 9 đến tháng 12.
Nguyên nhân chính
Phần lớn các bệnh hô hấp ở trẻ (cảm lạnh, cúm, viêm phế quản) là do virus gây ra. Các virus phổ biến nhất bao gồm Rhinovirus (gây cảm lạnh), Virus hợp bào hô hấp (RSV), Adeno và Cúm mùa.
Phân biệt các bệnh thường gặp:
-
Cảm lạnh: Triệu chứng chủ yếu ở đường hô hấp trên: sổ mũi, nghẹt mũi, ho.
-
Cúm: Triệu chứng nặng hơn cảm lạnh, thường sốt cao, ớn lạnh, mệt mỏi toàn thân, đau cơ, ho nhiều.
-
Viêm phế quản: Thường gặp ở trẻ 6 tháng - 3 tuổi, nhất là khi trời lạnh. Triệu chứng gồm sổ mũi, ho (ho khan hoặc có đờm), khó thở, sốt.
-
Viêm xoang: Khi trẻ bị chảy nước mũi, nghẹt mũi kéo dài trên 10 ngày, nước mũi có thể có mùi, kèm nhức đầu. Nếu do virus bệnh tự khỏi, nhưng nếu kéo dài hoặc nặng lên có thể do vi khuẩn và cần dùng kháng sinh.
Chăm sóc tại nhà (Nguyên tắc chung)
-
Hạ sốt: Chỉ dùng Paracetamol khi trẻ sốt cao (trên 38.5°C).
-
Vệ sinh mũi: Dùng nước muối sinh lý để làm loãng dịch nhầy, giúp trẻ dễ thở.
-
Bù nước: Cho trẻ uống nhiều nước ấm.
-
Vệ sinh: Vệ sinh tay cho cả trẻ và người chăm sóc. Dạy trẻ lớn che miệng khi ho hoặc hắt hơi.
 |
| Vệ sinh mũi bằng nước muối sinh lý giúp làm loãng dịch nhầy, giảm nghẹt mũi và giúp trẻ dễ thở hơn. |
Lưu ý quan trọng: Vì hầu hết các bệnh này do virus, kháng sinh hoàn toàn không có tác dụng. Cha mẹ tuyệt đối không tự ý mua kháng sinh cho con uống khi chưa có chỉ định của bác sĩ.
Dấu hiệu Cờ Đỏ (Cần đi viện ngay)
Các dấu hiệu sau đây cảnh báo bệnh có thể đã tiến triển thành viêm phổi hoặc suy hô hấp:
Khó thở (Dấu hiệu quan trọng nhất): Trẻ thở nhanh hơn bình thường, thở co kéo lồng ngực (phần da giữa các xương sườn hoặc dưới xương ức bị lõm vào khi trẻ hít vào).
 |
| DẤU HIỆU CỜ ĐỎ: Trẻ thở nhanh, thở co kéo lồng ngực là dấu hiệu suy hô hấp, cần đưa đi viện ngay lập tức. |
Tím tái quanh môi hoặc đầu ngón tay.
Sốt cao liên tục không hạ.
Trẻ mệt lả, li bì, bỏ bú hoặc bỏ ăn hoàn toàn.
Hầu hết các bệnh hô hấp ở trẻ đều do virus và sẽ tự khỏi. Chìa khóa là giữ bình tĩnh, hạ sốt, vệ sinh mũi và cho trẻ uống đủ nước. Cha mẹ tuyệt đối không tự ý dùng kháng sinh và phải theo dõi sát các "dấu hiệu cờ đỏ" như khó thở, thở co kéo lồng ngực để đưa con đi cấp cứu kịp thời.