Nhằm đánh giá thực trạng, nhận diện những điểm nghẽn, thách thức, đồng thời, đề xuất các giải pháp về tăng cường nguồn lực, nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác trợ giúp pháp lý hướng tới các đối tượng yếu thế trong xã hội, ngày 4/11/2025, Tạp chí Dân chủ và Pháp luật phối hợp với Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý tổ chức Tọa đàm khoa học “Tăng cường nguồn lực cho công tác trợ giúp pháp lý cho đối tượng yếu thế” (tại phường Hòa Bình, tỉnh Phú Thọ), bằng hình thức trực tiếp, kết hợp với trực tuyến.
 |
| Quang cảnh tại tọa đàm. |
Hội thảo có sự tham gia của đại diện Lãnh đạo một số bộ, ngành; đại diện Văn phòng Quốc hội, Văn phòng Chính phủ; đại diện lãnh đạo các đơn vị thuộc Bộ Tư pháp; đại diện các Sở Tư pháp, các Trung tâm Trợ giúp pháp lý; các tổ chức tham gia trợ giúp pháp lý (tổ chức hành nghề luật sư, tổ chức tư vấn pháp luật); trợ giúp viên pháp lý, luật sư, tư vấn viên pháp luật; các chuyên gia, nhà khoa học, các cơ sở đào tạo, viện nghiên cứu...
Tầm quan trọng của công tác trợ giúp pháp lý cho đối tượng yếu thế và đẩy mạnh chuyển đổi số
Phát biểu khai mạc tọa đàm, Tổng Biên tập Tạp chí Dân chủ và Pháp luật (Bộ Tư Pháp) TS. Trương Thế Côn cho biết, hiện nay, mạng lưới tổ chức trợ giúp pháp lý đã được hình thành ở tất cả các tỉnh, thành phố. "Hàng năm, đã thực hiện được hàng chục nghìn vụ việc góp phần bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người dân. Qua hoạt động trợ giúp pháp lý cho các đối tượng yếu thế, giúp cho người dân được tiếp cận công lý, không ai bị bỏ lại ở phía sau". - TS. Trương Thế Côn, nhấn mạnh.
 |
| TS. Trương Thế Côn - Tổng Biên tập Tạp chí Dân chủ và Pháp luật (Bộ Tư Pháp), phát biểu khai mạc. (Ảnh: H.Trung) |
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, thực tiễn triển khai hoạt động trợ giúp pháp lý vẫn còn nhiều khó khăn, thách thức. Đơn cử, một số quy định của pháp luật chưa theo kịp yêu cầu đổi mới, cơ chế chính sách, chưa thu hút được các nguồn lực xã hội cho hoạt động trợ giúp pháp lý; Các nguồn lực thực hiện hoạt động trợ giúp pháp lý còn nhiều hạn chế; Sự phối hợp giữa các cơ quan ban ngành trong hoạt động trợ giúp pháp lý vẫn chưa đồng bộ; Việc ứng dụng công nghệ thông tin chuyển đổi số còn chậm chưa đáp ứng yêu cầu phát triển của xã hội...
“Từ thực tiễn cho thấy, hoạt động trợ giúp pháp lý trên thực tế và nhất là trong bối cảnh đất nước đang đẩy mạnh công cuộc cải cách tư pháp xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, chuyển đổi số quốc gia và hội nhập quốc tế, việc tăng cường nguồn lực cho công tác trợ giúp pháp lý nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động trợ giúp pháp lý cho các đối tượng yếu thế là một yêu cầu khách quan và cấp thiết có ý nghĩa nhân văn sâu sắc”. - TS. Trương Thế Côn nhấn mạnh.
 |
| Bà Vũ Thị Hường - Phó Cục trưởng, Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý (Bộ Tư pháp). (Ảnh: Đ. Lộc) |
Theo bà Vũ Thị Hường - Phó Cục trưởng, Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý (Bộ Tư pháp) cho biết: Từ sau khi hợp nhất, cả nước hiện có 53 Trung tâm trợ giúp pháp lý tương ứng 34 tỉnh. Điều đó chứng tỏ, có một số tỉnh, thành phố đang duy trì hai đến ba trung tâm trợ giúp pháp lý của nhà nước. Số lượng người thực hiện trợ giúp pháp lý khá đông.
Cụ thể, gần 1.500 người làm việc trong các trung tâm trợ giúp pháp lý, trong đó có hơn 700 trợ giúp viên pháp lý. Bên cạnh đó, cũng có hơn 700 Luật sư ký hợp đồng trợ giúp pháp lý với các trung tâm hoặc đăng ký tham gia trợ giúp pháp lý với các tổ chức ngành nghề luật, tư vấn pháp luật. Bà Vũ Thị Hường cũng cho hay: hiện tại, Luật Trợ giúp pháp lý đã quy định rõ về tiêu chuẩn của trợ giúp viên pháp lý. Theo đó, tiêu chuẩn để trở thành trợ giúp viên pháp lý tương ứng với tiêu chuẩn để trở thành luật sư.
GS.TS Vũ Công Giao, chia sẻ về Nhân quyền và những nội dung bản chất của xây dựng Luật trợ giúp pháp lý, và các công tác trợ giúp pháp lý cho đối tượng yếu thế thì trợ giúp pháp lý là loại hình dịch vụ công đặc biệt (dịch vụ công không thu phí) đối với người được hưởng dịch vụ pháp lý. Đây là chủ trương, chính sách mang đậm tính nhân văn, nhân đạo của Đảng và Nhà nước ta, giúp các đối tượng yếu thế trong xã hội tiếp cận và thụ hưởng dịch vụ pháp lý miễn phí, góp phần bảo đảm quyền con người, quyền công dân trong tiếp cận công lý và bình đẳng trước pháp luật.
Thể chế hóa quan điểm, chủ trương của Đảng, Nhà nước đã xây dựng, hoàn thiện thể chế, pháp luật, tạo điều kiện để hoạt động trợ giúp pháp lý phát triển. Đồng thời, thực tiễn đã chứng minh, Nhà nước không chỉ đầu tư ngân sách cho hoạt động thường xuyên, mà còn tập trung nguồn lực rất lớn cho hoạt động trợ giúp pháp lý thông qua các chương trình mục tiêu quốc gia. Có thể khẳng định, trong những năm qua, công tác trợ giúp pháp lý đã đạt được nhiều kết quả tích cực, ngày càng khẳng định vai trò quan trọng trong đời sống xã hội.
 |
| Các đại biểu, chuyên gia tham dự tọa đàm trực tiếp, kết hợp trực tuyến. (Ảnh: Đại Lộc) |
Tuy nhiên, mặc dù, hệ thống pháp luật về trợ giúp pháp lý đã có bước hoàn thiện, nhưng việc triển khai vẫn còn tồn tại những bất cập về cơ chế, nguồn lực, chất lượng và phạm vi phục vụ. Bên cạnh đó, trước yêu cầu cải cách tư pháp, chuyển đổi số và hội nhập quốc tế, công tác trợ giúp pháp lý vẫn đang gặp nhiều khó khăn, thách thức, đặc biệt là hạn chế về nguồn lực. Nguồn nhân lực mỏng, kinh phí hoạt động còn khiêm tốn, cơ sở vật chất và hạ tầng công nghệ thông tin chưa đồng bộ… Do đó, việc tăng cường nguồn lực cho công tác trợ giúp pháp lý là yêu cầu tất yếu, mang ý nghĩa chiến lược và lâu dài nhằm bảo đảm chất lượng, hiệu quả và tính bền vững của hoạt động này.
 |
| Luật sư Nguyễn Văn Chiến - nguyên Phó Chủ tịch Liên đoàn Luật sư Việt Nam, Chủ nhiệm Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội, phát biểu. (Ảnh: H.Trung) |
Luật sư Nguyễn Văn Chiến - nguyên Phó Chủ tịch Liên đoàn Luật sư Việt Nam, Chủ nhiệm Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội, chia sẻ bày tỏ: Đánh giá việc tăng cường nguồn lực cho công tác trợ giúp pháp lý cho đối tượng yếu thế và sự cần thiết, tầm quan trọng của việc tăng cường nguồn lực đối với công tác trợ giúp pháp lý cho đối tượng yếu thế, cần quan tâm thêm dành cho đối tượng yếu thế, người khuyết tật, khó khăn...
Đồng thời, cần các cơ quan quản lý nhà nước, xây dựng tư pháp, nghiên cứu để tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc, mâu thuẫn chồng chéo trong quy định của pháp luật. Bên cạnh đó, phải chú trọng nâng cao chất lượng đội ngũ luật sư, tập huấn nâng cao chất lượng đội ngũ trợ giúp viên, mở rộng phạm vi người được trợ giúp pháp lý,...
 |
| Luật sư. Phương Hữu Oanh - Giám đốc Công ty Luật - VP Luật Việt Nam Công Lý, chia sẻ tại tọa đàm. |
Luật sư. Phương Hữu Oanh - Giám đốc Công ty Luật - VP Luật Việt Nam Công Lý, chia sẻ tại tọa đàm: "Thước đo chỉ số của hạnh phúc là Quyền con người. Cần tăng cường những Thông tư, liên tịch, những chế định..., cụ thể để luật hóa và thực hiện được nhất quán". Ông cũng bày tỏ quan điểm để đóng góp nghiên cứu, bổ sung điều chỉnh, để hoàn thiện thể chế chính sách pháp luật về trợ giúp pháp lý cho đối tượng yếu thế, xây dựng nền tư pháp dân chủ, công bằng.
 |
| PGS.TS. Phạm Hữu Nghị - Nguyên Tổng biên tập Tạp chí Nhà nước và Pháp luật, Nguyên Nghiên cứu viên Viện Nhà nước và Pháp luật, chia sẻ tại tọa đàm. |
PGS.TS. Phạm Hữu Nghị chia sẻ về sự cần thiết, quan trọng của tăng cường nguồn lực đối với công tác trợ giúp pháp lý cho đối tượng yếu thế, tính nhân văn và đẩy mạnh ứng dụng chuyển đổi số, công nghệ...
Tính nhân văn của trợ giúp pháp lý cho đối tượng yếu thế
Tại tọa đàm các đại biểu đã tập trung thảo luận về các nội dung liên quan đến sự cần thiết và tầm quan trọng của việc tăng cường nguồn lực đối với công tác trợ giúp pháp lý cho đối tượng yếu thế; Quan điểm của Đảng, Nhà nước về tăng cường nguồn lực cho công tác trợ giúp pháp lý cho đối tượng yếu thế; Các yêu cầu đối với việc tăng cường nguồn lực để hoạt động trợ giúp pháp lý cho đối tượng yếu thế đạt chất lượng, hiệu quả cao đáp ứng sự phát triển của đất nước trong bối cảnh mới; Nhận diện những điểm nghẽn, khó khăn, vướng mắc liên quan đến việc tăng cường nguồn lực cho hoạt động trợ giúp pháp lý cho đối tượng yếu thế và kiến nghị hoàn thiện; Thực trạng hoạt động trợ giúp pháp lý cho đối tượng yếu và một số kiến nghị, đề xuất giải pháp tháo gỡ; Kinh nghiệm quốc tế liên quan đến hoạt động trợ giúp pháp lý.
 |
| Đại diện Phòng 2, Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Phú Thọ, trình bày về tham luận, với chủ đề: Quan điểm của Đảng, Nhà nước Việt Nam về tăng cường nguồn lực cho công tác trợ giúp pháp lý và định hướng thích ứng trong bối cảnh tinh gọn tổ chức hành chính. (Ảnh: H.Trung) |
Theo Luật sư Nguyễn Thị Thu Hà - Đoàn Luật sư Thành phố Hà Nội, cũng cho rằng: cần chú trọng tăng cường các nguồn lực trợ giúp pháp lý cho đối tượng người yếu thế, nhóm người khuyết tất, hoạt động trợ giúp pháp lý mang tính nhân đạo, quan tâm đến nhân quyền con người, chính sách nhân văn,...
 |
| Luật sư Nguyễn Thị Thu Hà - Đoàn Luật sư Thành phố Hà Nội, chia sẻ trực tuyến, cho rằng: cần chú trọng tăng cường các nguồn lực trợ giúp pháp lý cho đối tượng người yếu thế, nhóm người khuyết tất, hoạt động trợ giúp pháp lý mang tính nhân đạo, quan tâm đến nhân quyền con người, chính sách nhân văn,... |
Từ thực tế cho thấy, đất nước đang bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên hội nhập, kỷ nguyên số. Do đó, hoạt động trợ giúp lý đang đứng trước những yêu cầu và những thách thức to lớn. Đó là phải đổi mới mô hình tổ chức, nâng cao chất lượng đội ngũ, mở rộng phạm vi người được trợ giúp pháp lý, đa dạng hóa hình thức cung cấp dịch vụ. Đồng thời, cần phải đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số trí tuệ nhân tạo trong công tác quản lý điều hành và hỗ trợ người dân tiếp cận được với pháp luật.
 |
| Ông Đinh Xuân Đông - Chủ tịch UBND xã Vân Sơn (tỉnh Phú Thọ), phát biểu bày tỏ, mong muốn sự quan tâm và đẩy mạnh công tác trợ giúp pháp lý cho đối tượng yếu thế, người dân khó khăn, người khuyết tật ở những điểm vùng sâu vùng xa, nơi còn thiếu thốn về trang thiết bị. Đồng thời, tăng cường trợ giúp pháp lý cũng sẽ tạo điều kiện để thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội địa phương... |
Tọa đàm là diễn đàn cho các nhà quản lý, nhà khoa học, các chuyên gia, nhà hoạt động thực tiễn nghiên cứu, trao đổi, thảo luận, đóng góp xây dựng, về những nhóm vấn đề chính, như: (i) Quan điểm, chính sách của Đảng, Nhà nước về tăng cường nguồn lực cho công tác trợ giúp pháp lý cho đối tượng yếu thế và sự cần thiết, tầm quan trọng của việc tăng cường nguồn lực đối với công tác trợ giúp pháp lý cho đối tượng yếu thế; (ii) Những yêu cầu đối với việc tăng cường nguồn lực để hoạt động trợ giúp pháp lý cho đối tượng yếu thế đạt chất lượng, hiệu quả cao đáp ứng sự phát triển của đất nước trong bối cảnh mới; (iii) Những điểm nghẽn, khó khăn, vướng mắc liên quan đến việc tăng cường nguồn lực cho hoạt động trợ giúp pháp lý cho đối tượng yếu thế và kiến nghị đề xuất; (iv) Thực trạng hoạt động trợ giúp pháp lý cho đối tượng yếu thế (như người nghèo, người dân tộc thiểu số, người chưa thành niên, phụ nữ, người khuyết tật...); (v) Kiến nghị, đề xuất giải pháp để tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc, mâu thuẫn chồng chéo trong quy định của pháp luật, góp phần hoàn thiện hệ thống pháp luật liên quan đến tăng cường nguồn lực cho công tác trợ giúp pháp lý cho người yếu thế trong xã hội; (vi) Kinh nghiệm của một số nước trong quy định pháp luật và tăng cường nguồn lực trong công tác trợ giúp pháp lý cho đối tượng yếu thế và khuyến nghị đối với Việt Nam...
 |
| Các lãnh đạo, đại biểu, chuyên gia, quý khách mời chụp ảnh lưu niệm sau tọa đàm. (Ảnh: H.Trung) |
Những kết quả, ý kiến phát biểu đóng góp xây dựng và đề xuất tại tọa đàm là nguồn tư liệu quý góp phần giúp các cơ quan quản lý, cơ quan nhà nước có thẩm quyền nghiên cứu, bổ sung điều chỉnh, để hoàn thiện thể chế chính sách pháp luật về trợ giúp pháp lý cho đối tượng yếu thế, xây dựng nền tư pháp dân chủ, công bằng, văn minh và hiện đại, vì nhân dân phục vụ, phát triển đất nước.